Biogramy

Sławomir Odrzywolski, ur. 21 grudnia 1846 r. w Zakrzówku koło Radomska, zm. 3 kwietnia 1933 r. w Krakowie. Polski architekt i konserwator zabytków. W latach 1860-66 studiował w Instytucie Technicznym w Krakowie, następnie w latach 1866-69 kształcił się dalej w Bauakademie w Berlinie. W 1878 r. zamieszkał na stałe w Krakowie, w latach 1878-1909 był profesorem w Instytucie Technicznym. Od 1879 r. współpracował z Komisją do Badań Sztuki w Polsce przy Akademii Umiejętności. W latach 1887-1913 pełnił funkcję konserwatora drugiego okręgu w Galicji. Jako konserwator dokonał w latach 1885-1904 udanej restauracji katedry wawelskiej, a szczególnie kaplicy Zygmuntowskiej. Mniej udane są jego prace przy kościele parafialnym w Myślenicach (nadbudowa wieży) i zespole podominikańskim w Oświęcimiu. Jako architekt przeszedł długą ewolucję stylów w jakich tworzył, rozpoczynając od form neorenesansowych, poprzez neogotyckie, secesyjne a kończąc na modernizmie wykorzystującym nawet elementy ludowe. Projektował wiele gmachów użyteczności publicznej, kościołów a także domów i kamienic czynszowych. Najwięcej budowli Odrzywolski zaprojektował w Krakowie. Wykonał projekty dwóch kościołów zbudowanych na terenie diecezji tarnowskiej: w Brzeźnicy koło Dębicy i w Zabawie. Był autorem licznych artykułów i publikacji: Dawny Zamek Królewski na Wawelu (1880-82), Zabytki przemysłu artystycznego w Polsce (1894) i Renesans w Polsce (1899). Sławomir Odrzywolski pochowany został na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Obiekty Sakralne:

- Kraków, kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa, służebniczek, wspólnie z Wł. Kaczmarskim (1885-90)
- Wieliczka, kościół św. Klemensa, przebudowa fasady (1888)
- Miejsce Piastowe, kościół Nawiedzenia NMP (1888)
- Albigowa, kościół Narodzenia NMP (1895-97)
- Mrowla, kościół św. Łukasza w Mrowli (1895-1900)
- Oświęcim, 
- Myślenice, kościół Narodzenia NMP, nadbudowa wieży (1900)
- Brzeźnica koło Dębicy, kościół św. Jana Chrzciciela (1905-06)
- Równe k. Dukli, kościół św. Mikołaja (1905-09)
- Rabka, kościół św. Marii Magdaleny (1908)
- Zabawa, kościół Trójcy Świętej (1911-12)
- Olkusz, dzwonnica przy kościele św. Andrzeja w Olkuszu (1913)

Obiekty użyteczności publicznej:

- Biała (dziś Bielsko-Biała), gmach Towarzystwa Szkoły Ludowej (1897-98)
- Oświęcim, budynek klasztorny salezjanów z zakładem św. Jana Bosko w Oświęcimiu (1900), wspólnie z F. Pokutyńskim i M. Ceradinim
- Kraków, gmach dawnej Państwowej Szkoły Przemysłowej, ul. Mickiewicza 5 (1902-12)
- Kraków, gmach dawnego Krakowskiego Towarzystwa Technicznego, ul. Straszewskiego 28 (1905-06)
- Jasło, gmach dawnej Szkoły Wydziałowej Męskiej, Sokoła 4 (1906)
- Kraków, gmach Towarzystwa Rolniczego, pl. Szczepański 8 (1909)
- Kraków, gmach główny Akademii Górniczo-Hutniczej, ul. Mickiewicza 30, wspólnie z W. Krzyżanowskim (1923-35)

Kamienice i domy mieszkalne:

- Łęg Tarnowski, pałac Józefa Męcińskiego (1882-92)
- Kraków, dom własny, ul. Studencka 19 (1885)
- Kraków, dom czynszowy, ul. Basztowa 23, wspólnie z Wł. Kaczmarskim (1880-90)
- Kraków, dom czynszowy, ul. Basztowa 24, wspólnie z Wł. Kaczmarskim (1880-90)
- Kraków, dom czynszowy, ul. Studencka 23 (1886-87)
- Kraków, dom czynszowy, ul. Piłsudskiego 16, wspólnie z Wł. Kaczmarskim (1890)
- Kraków, dom czynszowy, ul. Piłsudskiego 32 (1891-92)
- Kraków, dom czynszowy, ul. Piłsudskiego 34 (1891-92)
- Kraków, dom Małachowskich, ul. Piłsudskiego 36 (1907-08)
- Kraków, dom Małachowskich, ul. Wolska 30
- Kraków, dom czynszowy (obecnie hotel "Polonia") ul. Basztowa 25, wspólnie z Wł. Kaczmarskim
- Kraków, dom czynszowy, ul. Basztowa 13
- Kraków, dom czynszowy, ul. Basztowa 16
- Kraków, dom czynszowy, ul. Studencka 21, dla arch. Władysława Kaczmarskiego

Inne obiekty:
- Kraków, katedra śś. Wacława i Stanisława, sarkofag Adama Mickiewicza (1890)
- Kraków, katedra śś. Wacława i Stanisława, hełm Wieży Zygmuntowskiej (1897-98)
- Kraków, kościół ss. norbertanek w Krakowie, retabulum ołtarza głównego (1898)
- Biecz, kościół Bożego Ciała, prospekt organowy (1898)
- Kraków, Cmentarz Rakowicki, grobowiec rodziny Pieniążków, kw. Ab

Tekst umieszczony 25.01.2009, aktualizowany 16.08.2017
Fotografia S. Odrzywolskiego za: www.nac.gov.pl

LITERATURA

Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
Rożek M., Urbs Celeberrima. Przewodnik po zabytkach Krakowa. Kraków 2006
Stefański K., Architektura XIX wieku na ziemiach polskich, Warszawa 2005

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł