Dawne kościoły
Przyszowa, dawny kościół św. Mikołaja
Marek SztorcPrzyszowa, miejscowość w powiecie limanowskim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Pierwsza wzmianka o parafii w Przyszowej pochodzi z 1326 r. Wiadomo, że pierwszy drewniany kościół powstał w XIV w. Z 1577 r. pochodzi informacja o przejęciu kościoła przez innowierców a następnie o jego profanacji, być może w 1580 r. Zapis z tego okresu tak przedstawia wygląd kościoła: "sklepienie nad prezbiterium i nawą główną bez pokrycia, ołtarze zniszczone, chrzcielnica spróchniała, porzucona, drzwi wyrwane (..) wszystko zniszczone". Konieczna była budowa nowego kościoła, który wzniósł Marcin Wierzbięta, jego konsekracji dokonał w 1638 r. biskup sufragan krakowski Tomasz Oborski. W 1710 r. przybudowano kaplicę N.P.Maryi a w 1774 r. kościół był odnawiany przez Marcjana Żuk-Skarszewskiego. Kościół został rozebrany w 1901 r. w związku z budową nowej murowanej świątyni.
ARCHITEKTURA. Kościół wzniesiony w typie więźbowo-zaskrzynieniowym, lecz z detalami barokizującymi, takimi jak portal i okna zamknięte półkoliście. Złożony był z nawy i zamkniętego trójbocznie prezbiterium. Przy nawie od zachodu dostawiona była wieża a od północy kaplica, także od od północy przy prezbiterium znajdowała się zakrystia. Wieża o pochyłych ścianach z pozorną izbicą wydzieloną szalunkiem, nakryta hełmem kopulastym. Nawa i prezbiterium nakryte dachem dwuspadowym o wspólnej kalenicy, pobitym gontem z wieżyczką na sygnaturkę.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Część wyposażenia drewnianego kościoła została przeniesiona do nowej świątyni. Są to: dwa ołtarze boczne, późnobarokowe z XVIII w., przerabiane w późniejszym okresie, ambona późnobarokowa z XVIII w., chrzcielnica kamienna, wczesnobarokowa z 1617 r., z kartuszami na których widnieją herby: Strzemię i Ostroga oraz inicjały fundatora ZK MW. Obrazy barokowe: Matka Boska z Dzieciątkiem z XVII w., Ukrzyżowanie z XVIII w. Rzeźby barokowe śś. Mikołaja, Piotra, Pawła, Zofii, Kingi i nierozpoznanej świętej z XVII/XVIII w. W Muzeum Organów Śląskich w Katowicach znajdują się pochodzące z kościoła w Przyszowej 10-głosowe organy z około 1750 r.
Tekst umieszczony 22.08.2009
Ilustracja pochodzi z pracy M. Korneckiego, Dawne drewniane kościoły i dzwonnice w diecezji tarnowskiej, [w:] Currenda, nr 4-6, 1986
LITERATURA
Kornecki M., Dawne drewniane kościoły i dzwonnice w diecezji tarnowskiej, Currenda, nr 4-6, 1986
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
