Kościoły

Iwkowa - miejscowość w powiecie brzeskim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Obecny kościół pochodzi z 4. ćw. XV w., przypuszczalnie zbudowany został na miejscu najstarszej świątyni w Iwkowej, która istniała już przed 1325 r. i była świątynią parafialną. Z 1618 r. pochodzi wzmianka o fundacji kościoła, która odnosi się prawdopodobnie do jego wyposażenia i jest wiązana z osobą królowej Bony Sforzy. Około połowy XVIII w. świątynia została powiększona o zakrystię a w końcu XIX w. odnowiona, dobudowano wtedy wieżę i wieżyczkę na sygnaturkę.
ARCHITEKTURA. Gotycki. Drewniany, konstrukcji zrębowej, oszalowany. Jednonawowy z prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym od północy zakrystia. Przy nawie od zachodu niska wieża konstrukcji słupowej, z kruchtą w przyziemiu. Wnętrze nakryte stropami płaskimi, w nawie z zaskrzynieniami na podciągach profilowanych. Otwór tęczowy ostrołukowy, w nim belka profilowana, wsparta na kroksztynach, na której krucyfiks z XV w. oraz rzeźby Matki Bożej i św. Jana Ewangelisty końca XIV w. Chór muzyczny na słupach z prostym parapetem. Dach dwuspadowy o wspólnej kalenicy, kryty blachą, z wieżyczką na sygnaturkę z latarnią nakrytą hełmem ostrosłupowym. Dwa portale gotyckie z 4. ćw. XV w. zamknięte łukiem trójlistnym w ośli grzbiet, zach. z nadprożem. Okna prostokątne, w szerokich obramieniach; jedno w prezbiterium od północy zamknięte spłaszczonym łukiem w ośli grzbiet. Polichromia. Na ścianach prezbiterium, nawy i chóru muzycznego polichromia późnorenesansowa z 1619 r., figuralna, zachowana w części, ze scenami Męki Pańskiej, apostołami i aniołami. Pod nią ślady polichromii gotyckiej, ornamentalnej, patronowej. Witraż. W oknie prezbiterium kopia witraża z Matką Boską z Dzieciątkiem z 1. poł. XV w., oryginał znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny, barokowy z 1688 r., z rzeźbą Nawiedzenia (posągi Matki Bożej i św. Elżbiety) późnogotycką z pocz. XVI w., w predelli obraz Matki Bożej i św. Jana Ewangelisty oraz postaciami fundatora ołtarza Błażeja Jasnowicza, jego żony i córki z 1688 r. Tabernakulum malowane z Matką Boską i św. Janem Ewangelistą, późnogotyckie. Dwa ołtarze boczne, barokowe z 2. poł. XVII w., z obrazami barokowymi św. Antoniego Padewskiego i Chrystusa Ukrzyżowanego z XVII-XVIII w. Organ-pozytyw z XVII w. Antependium malowane z XVIII w., z kościoła parafialnego. Trzy posążki świętych z lat ok. 1370-90. Krucyfiks z 2. poł. XV w. Pasyjka z 1. poł. XVIII w. Dzwon z 1541 r.

Tekst umieszczony 13.12.2003

Rzut poziomy kościoła za: Architektura gotycka w Polsce,  pod red. T. Mroczko i T. Arszyńskiego
Zdjęcia z wnętrza kościoła wykonał Andrzej Mleczko.

LITERATURA

Architektura gotycka w Polsce, pod. red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982
Gadomski J., Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1500-1540, Warszawa-Kraków 1995
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 2, Powiat bocheński, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Kornecki M., Kościoły drewniane w Małopolsce, Kraków 1999
Krupiński A., Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego, Kraków 1989
Strona internetowa: www.iwkowa.tarnow.opoka.org.pl

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł