Fontana Baltazar

Szczegóły: | Opublikowano: 16 październik 2016 | Odsłony: 2142

Baltazar Fontana, rzeźbiarz i architekt włoski działający na obszarze Europy Środkowej. Urodził się 26 czerwca 1661 r. w Chiasso koło Como, tam też zmarł 6 października 1733 r. Został pochowany w kościele św. Vitalisa w Chiasso. Pierwsze nauki pobierał Baltazar Fontana od ojca, zapewne także artysty. Duży wpływ na jego rozwój miało również miejscowe środowisko artystyczne. Najważniejszym momentem jego edukacji był pobyt w Rzymie około 1680 r., zapewne u swego kuzyna Carlo Fontany, do którego prac chętnie później nawiązywał. Największe jednak wrażenie na Baltazarze Fontanie wywarła w Rzymie twórczość Berniniego, z którego rozwiązań chętnie korzystał. Pierwszą jego znaną pracą jest wykonana w 1683 r. dekoracja trzech sal zamku Hohenaschau w Górnej Bawarii. Potem pracował na Morawach, gdzie na zlecenie arcybiskupa Ołomuńca wykonał dekorację dziewięciu sal w biskupiej rezydencji w Kromieryżu (nie zachowane). Wkrótce rozpoczął prace w klasztorze norbertanów w Hradisku pod Ołomuńcem, z którym związany był do końca życia. W 1693 r. Fontana przybył po raz pierwszy do Polski i podjął się wykonania dekoracji kaplicy grobowej Morsztynów przy kościele parafialnym w Wieliczce. W latach 1695-1704 pracował nad dekoracją uniwersyteckiego kościoła św. Anny w Krakowie. Fontana był nie tylko wykonawcą wszystkich robót ale także projektantem całej dekoracji i ołtarzy. W czasie prac w kościele św. Anny artysta podjął się realizacji kilku mniejszych zamówień w Krakowie i jego okolicach. Wykonał dekoracje wnętrza kościoła św. Andrzeja w Krakowie, w kaplicy św. Jacka u dominikanów, gdzie wzniósł też nowy sarkofag świętego. Ponadto wykonał dekoracje kilku krakowskich kamienic. W 1702 r. wykonał też kilka ołtarzy do kościoła klarysek w Starym Sączu. Po wyjeździe z Polski powrócił na Morawy, gdzie pracował do 1731 r. m.in. tworząc dekoracje biblioteki klasztoru w Hradisku, zamku w Uhercicach oraz we franciszkańskim klasztorze w Uherskim Hradiste. Wykonał też prace w licznych kościołach: św. Michała w Ołomuńcu, opackiego kościoła w Hradisku, kościoła na Svatym Kopecku czy cysterskiego kościoła w Velehradzie. Baltazar Fontana nie osiedlił się na stałe na Morawach lub w Polsce, nieustannie powracał do rodzinnego Chiasso, gdzie wykonał dekorację kościoła i ufundował wielki dzwon. Fontana był najwybitniejszym przedstawicielem późnobarokowej rzeźby w stiuku działającym w Polsce. Wprowadził kilka rozwiązań wcześniej nie znanych sztuce polskiej. Jako pierwszy użył linii krzywej w planie ołtarza i wprowadził wieńczącą go promienistą glorię. Pokazał też w jak różnorodny sposób, w kompozycji dzieła, można wykorzystać naturalne światło.

- Hohenaschau (Chimigau), zamek, dekoracja sal (1683)
- Kromieryż, pałac biskupi, dekoracja sal nie zachowana (po 1688)
- Vyskov k. Ołomuńca, kościół parafialny projekt i dekoracja kaplicy św. Otylii (1692)
- Ołumuniec - Hradisko, klasztor norbertanów, dekoracja klatki schodowej, biblioteki i kościoła klasztornego (1692-1718)
- Wieliczka, kościół św. Klemensa, dekoracja kaplicy Morsztynów (1693)
- Kraków, kościół św. Anny, dekoracja stiukowa, ołtarz główny, ołtarze boczne, rzeźby fasady (1695-1703)
- Kraków, kamienica Andrzeja Jana Żydowskiego ul. Szczepańska 1, dekoracje (1695-1704)
- Kraków, kamienica Hippolitów, pl. Mariacki 1/3, dekoracje (1695-1704)
- Kraków. pałac pod Baranami, pl. Rynek 27, dekoracje nie zachowane (1695-1704)
- Kraków. pałac Krzysztofory, pl. Rynek 35, dekoracje (1695-1704)
- Kraków, kościół franciszkanów, projekt ołtarza to tzw. kaplicy włoskiej nie zachowany (1697)
- Stary Sącz, kościół klarysek, trzy ołtarze (1699)
- Kraków, kościół dominikanów, kaplica św. Jacka, dekoracje stiukowa i sarkofag św. Jacka (1700)
- Kraków, kościół św. Andrzeja, dekoracja stiukowa (1701)
- Konice, kościół parafialny, dekoracje kaplicy (1703)
- Vresovice, pałac opatów, dekoracje (1704)
- Uhercice, zamek Bertoldów, dekoracje (po 1704)
- Uherske Hradiste, kościół franciszkanów, dekoracja stiukowa (1708)
- Ołomuniec, kościół św. Michała, dekoracja stiukowa (1710)
- Ołomuniec - Svaty Kopecek, dekoracja kościoła (1718-30)
- Velehrad, bazylika niebowzięcia NMP, ołtarze, ambona, dekoracja stiukowa (1724-30)

Tekst umieszczony 31.05.2009, aktualizowany 30.01.2019

LITERATURA

Dobrowolski T., Sztuka Krakowa, Kraków 1978
Miłobędzki A., Architektura polska XVII wieku, Warszawa 1980
Pavel J., Sztuka Czechosłowacji, Warszawa 1986
Sulewska R., Baltazar Fontana, www.culture.pl
Sztuka polska, T. 4, Wczesny i dojrzały barok, Oprac. zb., Arkady 2013
Sztuka polska, T. 5, Późny barok, rokoko i klasycyzm - XVIII wiek, Oprac. zb., Arkady 2016