Biogramy

Jan Maria Padovano, właść. Gianmaria Mosca, urodził się w 1493 w Padwie, zmarł po 31 marca 1574 w Krakowie. Włoski rzeźbiarz, medialier, architekt. Uczył się w Padwie, u rzeźbiarza Giovanniego Minello (1505-12) oraz przez kilka miesięcy u złotnika Giacomo Montello. Przed przyjazdem do Polski wykonał szereg rzeźb marmurowych o tematyce sakralnej i antycznej, m.in. płaskorzeźbę Cud ze szklanką dla bazyliki św. Antoniego w Padwie. Do Polski przybył Padovano przed 1529 r. i początkowo znalazł zatrudnienie w warsztacie Berrecciego, jednak już od 1533 r. rozpoczyna samodzielną działalność. Mimo że był serwitorem królewskim, należał również do cechu w Krakowie. Założył warsztat, zatrudniający wielu współpracowników, do najlepszych należeli Jan Cini ze Sieny, Hieronim Canavesi, Jan Biały i Jan Michałowicz z Urzędowa. Od około 1540 r., kiedy ustała działalność Bartłomieja Berecciego do około 1560 r. warsztat Padovano był głównym warsztatem produkującym w Polsce rzeźby nagrobne. Padovano wywarł duży wpływ na rzeźbę XVI w. w Polsce. Jego twórczość reprezentuje klasycyzujący nurt w rzeźbie renesansu. W niektórych dziełach zwraca uwagę niejednolitość stylu i poziomu wykonania, świadcząca o udziale współpracowników. Tworzył głównie nagrobki z leżącą w uśpieniu figurą zmarłego, umieszczoną w niszy o architektonicznym obramieniu z oszczędną dekoracją. Przyczynił się też do rozpowszechnienia typu przyściennego nagrobka podwójnego z dwiema postaciami leżącymi jedna nad drugą. Do najważniejszych prac rzeźbiarskich Padovana obok nagrobków Tarnowskich w katedrze w Tarnowie: hetmana Jana i jego syna Jana Krzysztofa (1561-67, rozbudowany 1571) oraz trzech Janów Tarnowskich (około 1558) należą pomniki nagrobne: arcybiskupa Piotra Tomickiego w katedrze krakowskiej,  dawniej przypisywany Berecciemu (1532-35), arcybiskupa Andrzeja Krzyckiego w katedrze w Gnieźnie (1538), arcybiskupa Piotra Gamrata w katedrze krakowskiej (1545-47), Jana Kamienieckiego w kościele franciszkanów w Krośnie (1558-60), biskupa Andrzeja Noskowskiego w kolegiacie w Pułtusku (1561) oraz cyborium w kościele Mariackim w Krakowie (1552-54). Z warsztatem Padovana łączy się również wiele innych pomników nagrobnych. Oprócz medalierstwa i rzeźby Padovano trudnił się także pracami architektoniczno-budowlanymi. Wiadomo, że wykonał woskową makietę Krakowa w 1541, przeznaczoną dla planowanej rozbudowy miasta, projektował pałac biskupa Samuela Maciejowskiego na Prądniku w Krakowie (1551), brał udział w przebudowie Sukiennic krakowskich (1556-59), a także pracował w królewskim zamku w Niepołomicach.

Zdjęcie pomnika Krzysztofa Herburta za: Fototeka IHS UJ w Krakowie

Pomniki nagrobne:

- Pomnik arcybiskupa Andrzeja Krzyckiego (zm. 1537), katedra Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha w Gnieźnie, 1538 (później przebudowany)
- Pomnik biskupa Piotra Gamrata (zm. 1545), katedra św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie, 1545-47 na zlecenie Królowej Bony i zgodnie z jej życzeniem naśladuje pomnik biskupa Piotra Tomickiego
- Pomnik Rafała Ocieskiego (zm. 1547), klasztor dominikanów w Krakowie,  ok. 1548
- Płyta z postacią patrycjusza Bethmana, kościół Wniebowzięcia NMP (Mariacki) w Krakowie, ok. 1550
- Pomnik biskupa Samuela Maciejowskiego (zm. 1550), katedra św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie, 1552
- Pomnik Elżbiety z Krzyckich Zebrzydowskiej (zm. 1553), katedra Wniebowzięcia NMP w Kielcach, po 1553
- Pomnik Piotra Kmity (zm. 1553), katedra św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie, ok. 1555
- Pomnik Barbary z Tęczyńskich Tarnowskiej (zm. 1521), katedra Narodzenia NMP w Tarnowie, ok. 1555
- Pomnik Katarzyny Pileckiej, kościół śś. Janów w Pilicy, ok. 1555
- pomnik Tomasza Sobockiego (zm. 1527) i Jana (zm. 1540), kościół parafialny w Sobocie koło Łowicza, ok. 1550
- Pomnik trzech Janów Tarnowskich, katedra Narodzenia NMP w Tarnowie, ok. 1558
- Pomnik Krzysztofa Herburta w kościele parafialnym w Felsztynie, ok. 1558 (niezachowany)
- Pomnik biskupa Andrzeja Noskowskiego (zm. 1567), kolegiata w Pułtusku, 1561
- Pomnik Jana Kamienieckiego (zm. 1560), kościół franciszkanów w Krośnie, 1561 lub 1562
- Pomnik hetmana Jana Tarnowskiego (zm. 1561) i jego syna Jana Krzysztofa (zm. 1567), katedra Narodzenia NMP w Tarnowie, 1561-1570
- Pomnik Janusza Kościeleckiego (zm. 1565) i jego ojca Jana (zm. 1545), kościół parafialny w Kościelcu koło Inowrocławia, warsztat przy udziale Padovana, 1569

Projekty architektoniczne:

- Kraków-Prądnik, pałac biskupa Samuela Maciejowskiego, 1551
- Kraków, odbudowa i przekształcenie Sukiennic w Rynku, 1556-1560
- Tarnów, przebudowa ratusza?, 1560-1570

Inne prace:

- Medale królewskie: Zygmunta I Starego, Bony Sforzy, Zygmunta Augusta i królewny Izabelli, sygn. "Iohannes Maria Patavinus", 1532
- Rzeźby Aniołów Adorujących, Muzeum Narodowe w Krakowie, około 1533
- Makieta Krakowa przeznaczona dla projektowanej rozbudowy miasta. 1541
- Sakramentarium ołtarzowe, kościół Wniebowzięcia NMP (Mariacki) w Krakowie,  1551-1554

Tekst umieszczony 29.12.2004, ostatnio aktualizowany 23.04.2017

LITERATURA

Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982
Kozakiewiczowa H., Rzeźba XVI wieku w Polsce, Warszawa 1984
Ochnio M., Giovanni Maria Padovano, http://culture.pl/pl/tworca/giovanni-jan-maria-padovano
Zlat M., Sztuka polska. Renesans i manieryzm, Warszawa 2010

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł