Kościoły
Nowe Rybie, kościół Znalezienia Krzyża Świętego
Marek SztorcLokalizacja: Nowe Rybie (49.777444, 20.328843)
Budowa: 2. połowie XIV w.
Styl: gotycki
HISTORIA. Parafia w Nowym Rybiu powstała w 2. połowie XIV w., z tego czasu pochodzi też obecny kościół. Około 1517 r. był on odnawiany i powiększony.
ARCHITEKTURA. Gotycki, murowany z kamienia, złożony z nawy i węższego prezbiterium, zamkniętego ścianą prostą. Do nawy i prezbiterium od północy przylega zakrystia. Do nawy przylegają dwa przedsionki, od zachodu bardziej obszerny i mniejszy od południa. Kościół nakrywają łamane dachy dwuspadowe z wieżyczką na sygnaturkę nad nawą. Na zewnątrz kościół opięty jest przyporami. Na południowej przyporze narożnej przy prezbiterium kamienna tabliczka z datą 1517 i herbem Szreniawa. Wnętrze nakryte jest stropami z 1. poł. XIX w. ze skromną dekoracją stiukową, tylko w zakrystii sklepienie kolebkowe. W prezbiterium i nawie pierwotne okna ostrołukowe w kamiennych obramieniach. W prezbiterium, nawie od południa i zakrystii znajdują się trzy gotyckie portale kamienne, ostrołukowe.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny rokokowy z końca XVIII w. z barokową rzeźbą Chrystusa Ukrzyżowanego z XVIII w. oraz posągami Matki Bożej i św. Jana Ewangelisty z XIX/XX w. Trzy ołtarze boczne barokowe z początku XVIII w., częściowo przerabiane: 1. lewy przy tęczy z rzeźbami aniołów i św. Weroniki w zwieńczeniu oraz obrazami Serca Pana Jezusa z XIX/XX w. w polu środkowym i Adoracji Dzieciątka z XVIII w.? w zwieńczeniu; 2. prawy przy tęczy z barokowymi rzeźbami świętych i nowszymi obrazami św. Józefa w polu głównym i św. Antoniego w zwieńczeniu; 3. w nawie z barokowymi rzeźbami śś. Jana Ewangelisty i Franciszka oraz obrazami Matki Bożej z Dzieciątkiem z XIX w. w polu środkowym, Matki Bożej Różańcowej z XIX w. na zasuwie oraz św. Rocha, zapewne z XVIII w. w zwieńczeniu. Ambona rokokowa z końca XVIII w. Chrzcielnica kamienna z XVI w. Stacje Drogi Krzyżowej z XIX w. Organy 8-głosowe, pochodzą z XIX w., były remontowane w 1957 r. przez Bartłomieja Ziemiańskiego.
DZWONNICA wolnostojąca, wzniesiona na przełomie XIX i XX w. Murowana w kształcie potrójnej arkady na zawieszenie dzwonów. Trzy dzwony: dwa z nich wykonane w Odlewni dzwonów Felczyńskich w Przemyślu w 1938 r., z nich jeden o nazwie Andrzej; trzeci dzwon Józef wykonał A. Kruszewski w Węgrowie.
LITERATURA
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 2, Powiat bocheński, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis
ks. Rzepa J, Kornecki M., Dzwony Diecezji Tarnowskiej, Kraków 2001
Strona internetowa: http://www.nowerybie.parafia.info.pl/