Kościoły

Bolesław - miejscowość w powiecie dąbrowskim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Parafia w Bolesławiu powstała w XIII w., zapewne z fundacji rycerskiej. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1326 r. Kardynał Bernard Maciejowski w 1606 r. wyniósł tutejsze probostwo do godności prepozytury oraz utworzył kolegium mansjonarzy. Pierwotny kościół był drewniany, obecny został zbudowany w latach 1605-1632, z fundacji Stanisława Ligęzy, starosty opoczyńskiego i ukończony staraniem Jana Kozietulskiego. Konsekracji kościoła dokonał biskup sufragan krakowski Tomasz Oborski w 1634 r. Po zniszczeniach w 1711 r. został odnowiony. W latach 1855-62 odnowione zostało wnętrze, w latach 1890-91 przedłużona została nawa, zaś w latach 1904-06 nakryto nawę pozornym sklepieniem.
ARCHITEKTURA. Renesansowo-barokowy, przekształcony i pozbawiony cech stylowych poza późnorenesansową kaplicą Ligęzów. Zbudowany z cegły, otynkowany. Jednonawowy z prezbiterium zamkniętym półkoliście po jego bokach dwie przybudówki zakrystyjne. Po obu stronach nawy symetrycznie usytuowane kaplice. Od południa kaplica Ligęzów zbudowana w 1605 r. z sygnaturą budowniczego: Thomas Vincenti Natalis Ragusinus a od północy kaplica z końca XIX w. Od zachodu do nawy przylega kruchta. Na zewnątrz kościół opięty przyporami, nakryty dachami dwuspadowymi, Nad nawą wieżyczka na sygnaturkę o barokowej formie z latarnią. Kaplica Ligęzów późnorenesansowa, wzniesiona na planie kwadratu, nakryta kopuła z latarnią, w górnej części obwiedziona gzymsem konsolkowym, poniżej którego znajdują się koliste okna. Wnętrze kaplicy o podziałach pilastrowych z wnękami arkadowymi, zaś na pendentywach kopuły umieszczone są kartusze z herbami: Półkozic, Strzemię, Dołęga i Zadora. Polichromia wnętrza figuralna z 1935 r.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny wykonany w 1901 r. przez Wojciecha Samka, z współczesnymi mu rzeźbami i obrazami. Ołtarz w kaplicy Ligęzów późnorenesansowy z początku XVII w., z obrazami św. Anny Samotrzeć i Koronacji NMP z tegoż czasu oraz rzeźbami śś. Wojciecha i Stanisława. Na ołtarzu kartusze z herbami: Jastrzębiec, Gryf, Doliwa, Śreniawa oraz Dębno, Bończa, Ogończyk, Rogala. Chrzcielnica kamienna późnorenesansowa z początku XVII w. Ambona rokokowa z  2. poł.  XVIII w. Dwa krucyfiksy barokowe, z nich jeden w tęczy. Rzeźby śś. Piotra i Pawła, barokowe z XVIII w., pochodzące z dawnego ołtarza głównego. Stacje Drogi Krzyżowej z 1855 r. Organy 10-głosowe, wykonane przed 1892 r. przez lwowskiego organmistrza Jana Śliwińskiego. Pomniki nagrobne: 1. Stanisława Ligęzy i jego żony Katarzyny z  Broniowskich, renesansowy z 1605 r., integralnie związany z architekturą kaplicy, z klęczącymi postaciami zmarłych pod krucyfiksem, ujęty kolumnami, po bokach których rzeźby śś. Wojciecha i Stanisława; 2. z leżącą postacią rycerza w zbroi, jednego z Ligęzów, ustawiony w prezbiterium, renesansowy początku XVII w. Epitafia i tablice: 1. epitafium renesansowe z początku XVII w., poświęcone pamięci różnych członków rodziny Ligęzów; 2. tablica z 1632 r., dotycząca kontynuacji budowy kościoła przez Jana Kozietulskiego; 3. tablica na zewnątrz kaplicy, upamiętniające budowę w 1605 r.
DZWONNICA wolno stojąca, murowana z 1907 r. w formie potrójnej arkady na zawieszenie dzwonów. Wszystkie trzy dzwony z 1958 r., dwa z nich posiadają nazwy: Wojciech-Marcin i Stanisław, wszystkie wykonane w Odlewni dzwonów Felczyńskich w Przemyślu.

Tekst umieszczony 14.11.2009

Rysunek kościoła wyk. Marceli Stohandel ok. 1865 r. (przechowywany w zbiorach Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie).

LITERATURA

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 5, Powiat dąbrowski, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
ks. Rzepa J, Kornecki M., Dzwony Diecezji Tarnowskiej, Kraków 2001
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis
Trybowski I., Zabytki sztuki powiatu dąbrowskiego, [w:] Dąbrowa Tarnowska. Zarys dziejów miasta i regionu, opr. zb. pod red. F. Kiryka i Z. Ruty, Warszawa 1974

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł