Kościoły
Dzierżaniny, kościół Podwyższenia św. Krzyża
Marek SztorcDzierżaniny - miejscowość w powiecie tarnowskim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Drewniany kościółek stoi na obecnym miejscu w Dzierżaninach od 1999 r. i jest to już jego trzecia lokalizacja. Został zbudowany w 1759 r. w Lubczy staraniem tamtejszego proboszcza Stanisława Dunina Wąsowicza, a jego konsekracji dokonał w 1779 r. biskup przemyski Wacław Sierakowski. Po tym jak w 1908 r. w Lubczy wzniesiono duży murowany kościół, mały kościółek został przeniesiony do Janowic koło Zakliczyna, gdzie został odbudowany bez zachowania pierwotnej formy. Translacja na obecne miejsce także nie została wykorzystana do przywrócenie mu pierwotnego wyglądu. Obecnie kościół służy jako kaplica cmentarna.
ARCHITEKTURA. Eklektyczny z elementami neoromańskimi. Kościół jest drewniany, konstrukcji zrębowej, oszalowany. Złożony z nawy i prezbiterium zamkniętego trójbocznie. Do prezbiterium przylegają zakrystia i składzik, zaś do nawy od frontu dostawiony jest przedsionek. Kościół nakrywają dachy dwuspadowe z sześcioboczną wieżyczką na sygnaturkę z latarnią. W wejściu znajduje się portal neoromański z 1909 r., ujęty arkadą wspartą na kolumnach. Wnętrze nakryte jest sufitami dwuspadowymi z otwartą więźbą dachową. Chór muzyczny wsparty jest na czterech słupach, posiada też parapet o wklęsło-wypukłej linii. Wnętrze zdobi polichromia ornamentalna z 1909 r.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Opisy wyposażenia pochodzi z czasu kiedy kościół znajdował się w Janowicach. Ołtarz główny z około 1909, z rzeźbą Chrystusa Ukrzyżowanego o charakterze barokowym z XIX/XX w. Dwa ołtarze boczne neoromańskie z 1953 r. W lewym ołtarzu nowa rzeźba Matki Bożej oraz w zwieńczeniu obraz bł. Kingi, malowany według Jana Matejki, w prawym nowa rzeźba Serca Pana Jezusa. Chrzcielnica kamienna z około 1909 r. Ambona rokokowa z 2. poł. XVIII w. Rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego, barokowa z XVIII w. Organy 6-głosowe, zostały zakupione w Krakowie w 1925 r. i ustawione w kościele, kiedy ten znajdował się w Janowicach. Dzwon Jan Paweł II odlany w 1986 r. w Odlewni dzwonów Felczyńskich w Przemyślu.
Tekst umieszczony 03.08.2009
LITERATURA
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Kornecki M., Kościoły drewniane w Małopolsce, Kraków 1999
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis
