Kościoły

Podole, miejscowość w powiecie nowosądeckim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Parafia w Podolu, powstała między rokiem 1358 a 1373 z fundacji Drużynitów, wieś nosiła wtedy nazwę Stara Przydonica. Wiadomo, że w 1390 r. parafię uposażyli Stanisław, Andrzej i Jan de Słupcza. Obecny gotycki kościół został zbudowany w początku XVI w. i następnie konsekrowany około 1540 r. Był kilka razy odnawiany i przebudowany, m.in. w XVIII w. kiedy dobudowano barokową wieżę.
ARCHITEKTURA. Drewniany, złożony z nawy i trójbocznie zamkniętego prezbiterium o konstrukcji zrębowej oraz wieży o konstrukcji słupowej. Przy nawie od frontu wieża o ścianach pochyłych, podzielona gzymsami na cztery kondygnacje, z pozorną izbicą, nakryta barokowym, baniastym hełmem z latarnią. Na zewnątrz ściany oszalowane, przedzielone w połowie wysokości obiegającym okapem. Kościół nakryty jest stromymi dachami dwuspadowymi o wspólnej kalenicy, pobitymi blachą. Wnętrze nakryte zostało stropami płaskimi, w nawie z zaskrzynieniami, o podziałach kasetonowych. Nad wejściem chór muzyczny o prostym parapecie, wsparty na słupach. Okna od wewnątrz w obramieniach późnogotyckich, zamknięte łukiem w formie tzw. oślego grzbietu. W wejściach dwa portale w obramieniach uszatych, zapewne z XVII w. Polichromia renesansowa, figuralna o bogatym programie ikonograficznym z 1542 r., odsłonięta i konserwowana w 1959 r. Ponadto w parapecie chóru muzycznego zachowało się kilka desek z pierwotnego stropu z gotyckim malowidłem dekoracyjnym z początku XVI w., wykonanym przy pomocy szablonów.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny manierystyczny  z 2. poł. XVI w., posiadający formę tryptyku. W polu środkowym obrazy z XIX w.: Matka Boska z Dzieciątkiem w typie Kalwaryjskiej oraz Ukrzyżowanie, na skrzydłach bocznych całkowicie przemalowane, renesansowe obrazy śś. Piotra i Pawła, w górnej kondygnacji obraz św. Trójcy. W nawie dwa barokowe ołtarze boczne, dwukondygnacjowe z 2. poł. XVII w. W polu głównym lewego ołtarza znajduje się rzeźba NMP z Lourdes, i po bokach obrazy śś. Macieja i Bartłomieja. W górnej kondygnacji obraz św. Grzegorza Wielkiego a po jego bokach obrazy śś. Antoniego i Franciszka. Wszystkie obrazy podobnie jak ołtarz pochodzą 2. poł. XVII w. W dolnej strefie prawego ołtarza umieszczona jest nowsza rzeźba Serca Pana Jezusa z obrazami śś. Katarzyny i Heleny z 2. poł. XVII w. po bokach. Powyżej obraz św. Rodziny z XIX/XX w., po bokach którego ustawiono barokowe rzeźby śś. Piotra i Andrzeja. Pod obecnym antependium ołtarza znajduje się kamienna płyta nagrobna Jadwigi Posadowskiej (zm. 1578), renesansowa z inskrypcją i herbem Bróg. Chrzcielnica późnogotycka, kamienna z 1. poł. XVI w., z kilkoma rzeźbionymi, trudno czytelnymi herbami m.in. Topór i Gierałt, nakryta drewnianą pokrywą z 1861 r. Ambona barokowa z 2 poł. XVII w. Dwie kropielnice kamienne, zapewne z XVII w. Dwa barokowe obrazy: Matki Boskiej z Dzieciątkiem na półksiężycu w otoczeniu chórów świętych z 2. poł. XVII w. i Chrystusa Ecce Homo z XVII/XVIII w. Rzeźby: w tęczy późnogotycki krucyfiks z 2. ćw. XVI w., Chrystus Zmartwychwstały, późnogotycki z początku XVI w., dwa krucyfiksy barokowe z XVIII w. i ludowy Chrystus Frasobliwy z XIX/XX w.  Organy 7-głosowe, wykonane w 1910 r. przez Tomasza Falla, organmistrza ze Szczyrzyca.
DZWONNICA wolno stojąca zbudowana w 1955 r. wraz z murem otaczającym kościół, kamienna, w kształcie trzech filarów z krosnami na zawieszenie dzwonów, nakryta daszkiem dwuspadowym, gontowym. W murze otaczającym kościół jest wnęka, w której umieszczony został pomnik nagrobny niewiadomego duchownego, kamienny z XVIII w., z leżącą postacią zmarłego. Powyżej ustawiony jest posąg św. Jana Nepomucena, barokowy z XVIII w., pochodzący z figury przydrożnej.

Tekst umieszczony 04.09.2006

LITERATURA

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 11, Powiat nowosądecki, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Kornecki M., Kościoły drewniane w Małopolsce, Kraków 1999
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł