Kościoły
Nawojowa, kościół Nawiedzenia NMP
Marek SztorcNawojowa, miejscowość w powiecie nowosądeckim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Parafia w Nawojowej powstała przed 1325 r. Z tego też czasu pochodzi wzmianka o pierwszym, niewątpliwie drewnianym kościele, który został rozebrany przed 1596 r. Drugi z kolei drewniany kościół zbudowany został w 1596 r. z fundacji Piotra Nawojowskiego. Kościół ten przetrwał do 1895 r. kiedy to został rozebrany aby ustąpić miejsca murowanej świątyni. Obecny kościół zbudowany został w latach 1894-98 z fundacji hrabiego Edwarda Stadnickiego i jego żony Heleny. Autorem projektu kościoła był inżynier Władysław Chorąży z Nowego Sącza. Konsekracji kościoła dokonał biskup tarnowski Ignacy Łobos w 1898 r.
ARCHITEKTURA. Neogotycki, zbudowany z cegły z użyciem kamienia, otynkowany. Złożony z nawy, transeptu i węższego prezbiterium, zamkniętego trójbocznie, przy którym dostawione są zakrystia i przedsionek. Od frontu do nawy przylega kwadratowa wieża, przechodząca w najwyższej kondygnacji w ośmiobok, nakryta hełmem ostrosłupowym. Kościół na zewnątrz opięty jest przyporami. Nad nawą, transeptem i prezbiterium nakryty jest dachami dwuspadowym, zaś nad zakrystię i przedsionek nakrywają dachy pulpitowe. Nad skrzyżowaniem naw wznosi się wieżyczka na sygnaturkę z latarnią. Polichromia wnętrza ornamentalna wykonana w latach 1930-31 według projektu Karola Polityńskiego przez malarzy o nazwisku Iwaniccy.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny przekształcony w 1993 r. według projektu inżyniera Popławskiego z Krakowa z częściowym zachowaniem wystroju z 1964 r. W polu środkowym znajduje się włoski obraz Marii z Dzieciątkiem, renesansowy z XV/XVI w., podarowany przez Stadnickich. Na zasuwie umieszczony jest obraz Nawiedzenia NMP, namalowany przez Franciszka Nanke w 1845 r. W ołtarzu znajdują się też płaskorzeźbione sceny z życia Marii, pochodzące z poprzedniego ołtarza z 1964 r. Tabernakulum modernistyczne wykonane według projektu Bronisława Chromego. Nad ołtarzem zawieszony barokowy krucyfiks oraz postaci Aniołów w adoracji. Dwa ołtarze boczne wczesnobarokowe z 2. połowy XVII w. W lewym ołtarzu rzeźby śś. Stanisława i Grzegorza oraz obrazy Ukrzyżowania z XVII/XVIII w. i Chrystusa w Ogrojcu, zapewne z XVII w., przemalowany. W prawym ołtarzu rzeźby śś. Piotra i Pawła oraz obrazy św. Józefa z XVIII w. i Zwiastowania z XVII w. Dwa ołtarze boczne neogotyckie z około 1900 r. Chrzcielnica kamienna neogotycka z około 1935 r. Ambona barokowa z 2. połowy XVII w. z malowanymi postaciami ewangelistów na parapecie. Płyta nagrobna Piotra Nawojowskiego (zm. 1593), renesansowa z czerwonego marmuru, z płaskorzeźbioną postacią rycerza. Kilka neogotyckich epitafiów rodziny Stadnickich z XIX w. W krypcie pod kościołem spoczywają doczesne szczątki rodziny Stadnickich. Organy 20-głosowe firmy Rieger-Jaegerndorf z 1879 r., przeniesione w 1958 r. z kościoła św. Małgorzaty w Nowym Sączu. Dzwon nieustalonego odlewu z 1932 lub 1933 r.
LITERATURA
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis
ks. Rzepa J, Kornecki M., Dzwony Diecezji Tarnowskiej, Kraków 2001
Strona internetowa: http://www.parafianawojowa.yoyo.pl/
