Kościoły
Skrzydlna, kościół św. Mikołaja
Marek SztorcSkrzydlna, miejscowość w powiecie limanowskim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Początki parafii w Skrzydlnej sięgają prawdopodobnie końca XIII w. W opracowaniach pojawia się data 1296 i nazwisko możnego rodu Ratołdów, fundatorów pierwszego kościoła. Kościół ten nie przetrwał do naszych czasów, zachowała się za to XVI-wieczna świątynia parafialna, której fundatorem był Prokop Pieniążek. Konsekracja kościoła miała miejsce w 1585 r. W 1787 r. kościół został przebudowany, wprowadzono wtedy m.in. sklepienia pozorne. W 1838 r. dobudowano do kościoła wieżę i kaplicę południową. Obecnie kościół nie jest użytkowany i powoli niszczeje.
ARCHITEKTURA. Kościół murowano-drewniany, złożony ze zbudowanych z kamienia prezbiterium i zakrystii oraz drewnianych nawy i wieży. Murowane partie są otynkowane, drewniane oszalowane, dachy zaś pobite są blachą. Prezbiterium zamknięte jest ścianą prostą, wspartą czterema potężnymi przyporami, z niewielką zakrystią od północy. Do drewnianej nawy przylega od zachodu wieża, zaś od południa kaplica. Wieża wzniesiona w konstrukcji słupowej o pochyłych ścianach, przedzielona okapem na dwie nierównej wysokości kondygnacje, z nadwieszaną izbicą, nakryta hełmem baniastym z latarnią. Kościół nakryty jest dachami dwuspadowymi o wspólnej kalenicy z baniastą wieżyczką na sygnaturkę z latarnią nad prezbiterium. Wnętrze nakryte sklepieniami pozornymi o łuku obniżonym, w nawie z płaskimi odcinkami stropowymi po bokach, wspartymi na słupach. W wejściu do zakrystii znajduje się późnogotycki portal kamienny o ściętym łuku. Ściany wewnątrz zdobi polichromia figuralna i ornamentalna, wykonana w 1958 r. przez Tadeusza Łukomskiego. Przedstawia ona polskich świętych: Jadwigę, Stanisława biskupa, Jacka Odrowąża, Kazimierza, Maksymiliana Kolbego i Stanisława Kostkę.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny barokowy z przełomu XVII/XVIII w., z kolumnami i bramkami po bokach, na których ustawione są posągi śś. Piotra i Pawła oraz dwóch niezidentyfikowanych biskupów. W ołtarzu dawniej umieszczony był późnogotycki obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem w towarzystwie śś. Mikołaja i Stanisława, który szczęśliwie odzyskany po kradzieży, nie wrócił już do kościoła. Na zasuwie ołtarza znajduje się obraz św. Mikołaja, sygnowany Nanke, zaś w zwieńczeniu obraz św. Antoniego. Dwa ołtarze boczne barokowe z 2. połowy XVII w., w lewym umieszczona jest rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem a w prawym rzeźba Najświętszego Serca Pana Jezusa. W nowym ołtarzu w kaplicy znajduje się obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, kopia gotyckiego obrazu z kaplicy loretańskiej kościoła Mariackiego w Krakowie, namalowana w 1955 r. przez Marię Ritter. Chrzcielnica renesansowa z przełomu XVI/XVII w., z tego samego czasu pochodzi kropielnica. Ambona barokowa z XVII w. z przemalowanym obrazem Chrystusa Dobrego Pasterza na zaplecku. Pomnik nagrobny Prokopa Pieniążka (zm. 1587), renesansowy z XVI w. z kamienia, z leżącą postacią zmarłego w zbroi.
LITERATURA
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 7, Powiat limanowski, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Kościoły drewniane Karpat i Podkarpacia, opr. zb., Pruszków 2001
Parafie ziemi limanowskiej, opr. zb., Proszówki 2009
