Kościoły
Skwirtne, kościół śś. Kosmy i Damiana
Marek Sztorcdawna cerkiew greckokatolicka
Skwirtne, miejscowość w powiecie gorlickim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Cerkiew zbudowana została w 1837 r. Była remontowana około 1900 r. oraz ostatnio w latach 90-tych XX w. Obecnie jest użytkowana jako kościół filialny parafii rzymskokatolickiej w Uściu Gorlickim.
ARCHITEKTURA. Cerkiew łemkowska typu północno-zachodniego. Drewniana o ścianach i dachach pokrytych gontem. Trójdzielna, złożona z prezbiterium, zamkniętego ścianą prostą, szerszej nawy i babińca wzniesionych w konstrukcji zrębowej. Wieża o konstrukcji słupowej, obejmująca babiniec, otoczona zachatą, o pochyłych ścianach z nadwieszana izbicą i nakryta baniastym hełmem. Nad prezbiterium i nawą dachy namiotowe zwieńczone pozornymi latarniami. Wewnątrz prezbiterium, nawa i babiniec nakryte są stropami z ukośnymi odcinkami. Nadwieszany chór muzyczny o ążurowej balustradzie obiega ściany babińca i wychodzi do nawy. Polichromia ornamentalna i figuralna z około 1900 r. Na ścianach przedstawione są detale architektoniczne, na stropie nawy Trójca Święta, zaś na stropie babińca Opieka Bogurodzicy.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Między prezbiterium a nawą ustawiona jest współczesna przegroda o charakterze ikonostasu. W jej dolnej części umieszczone są cztery ikony namiestne z początku XX w. Powyżej na ścianie zawieszone są współczesne obrazy apostołów oraz Chrystusa i Boga Ojca. Na ścianach nawy zawieszone są starsze ikony, pochodzące z dawnego ikonostasu z początku XIX w., są to Matka Boża z Dzieciątkiem i Chrystus Pantokrator. W przedsionku znajduje się krzyż procesyjny, dwustronnie malowany z początku XIX w. Dzwon Włodzimierz z 1924 r.
LITERATURA
Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, opr. zb., Pruszków 2003
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
ks. Rzepa J, Kornecki M., Dzwony Diecezji Tarnowskiej, Kraków 2001