Kościoły

Paleśnica, miejscowość w powiecie tarnowskim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Parafia w Paleśnicy powstała w 1. poł. XIV w., po raz pierwszy była wzmiankowana w 1348. Poprzedni kościół drewniany p.w. św. Klemensa pochodził z 1597. Obecny został zbudowany w 1808, z fundacji Justyny Lanckorońskiej, a konsekrowany w 1828 przez bpa tarnowskiego Grzegorza Tomasza Zieglera.
ARCHITEKTURA. Bez wyraźnych cech stylowych. Murowany z kamienia, potynkowany. Jednonawowy, z prezbiterium zamkniętym ścianą prostą, w przedłużeniu którego zakrystia. Przy nawie po bokach kaplica i kruchta a od zachodu wieża z dwiema przybudówkami po obu stronach. Wnętrze nakryte sufitami, w prezbiterium i pod wieżą sklepienia żaglaste. Na zewnątrz kościół opięty uskokowymi przyporami. Wieża kwadratowa, trójkondygnacjowa, nakryta hełmem namiotowym, z czworoboczną nadstawką z daszkiem namiotowym Okna zamknięte półkoliście. Kaplica i kruchta zwieńczone falistymi szczytami. Dachy kryte blachą, nad prezbiterium i nawą dwuspadowe o wspólnej kalenicy, nad zakrystią trójspadowy, nad przybudówkami po bokach wieży pulpitowe. Nad nawą wieżyczka na sygnaturkę z latarnią. Polichromia figuralna malowana przez Tadeusza Knausa w 1966.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny z 1895 z obrazami św. Klemensa z początku XIX w. oraz MB Nieustającej Pomocy, nowym. Ołtarze boczne przy tęczy neoromańsko-neobarokowe z końca XIX w.: 1. lewy z rzeźbą N. P. Maryi z XX w. w polu głównym oraz po bokach z rzeźbami śś. Stanisława i Wojciecha, być może barokowymi z XVII w.; 2. prawy z rzeźbą Serca Pana Jezusa i na zasuwie obrazem św. Józefa z XX w. W kaplicy ołtarzyk prowizoryczny z rzeźbami Chrystusa Ukrzyżowanego, MB Bolesnej i św. Jana Ewangelisty, barokowymi z XVII w., zapewne z tęczy dawnego kościoła. Ambona neobarokowa z 1895, wsparta na konfesjonale. Obraz św. Justyny malowany około 1809, przez Kazimierza Woźniakowskiego, według tradycji będący zarazem portretem Justyny Lanckorońskiej, fundatorki kościoła, poprzednio umieszczony w ołtarzu głównym. Organy 11-głosowe, wykonane w latach 1901-1904 przez Tomasza Falla, organmistrza ze Szczyrzyca. Nad wejściem tablica erekcyjna z 1809 obok epitafium ks. Ludwika Świderskiego, proboszcza czchowskiego z 1811. Cztery dzwony odlane w 1955 r.

Tekst umieszczony 28.06.2005

LITERATURA

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie,  z. 3, Powiat brzeski, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Krupiński A., Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego, Kraków 1989
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł