Kościoły
Tylicz, kościół śś. Kosmy i Damiana
Marek Sztorcdawna cerkiew greckokatolicka śś. Kosmy i Damiana
Tylicz - miejscowość w powiecie nowosądeckim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Parafia prawosławna powstała w Tyliczu na przełomie XIV/XV w. Wiadomo, że w XVI w. istniała tu cerkiew prawosławna, która jednak została rozebrana w 1686 r. Obecną cerkiew wznieśli unici (po unii brzeskiej z 1596 r. większość prawosławnych mieszkańców Tylicza dobrowolnie, bądź pod przymusem przystąpiła do kościoła greckokatolickiego) w 1743 r., po długotrwałym sporze z kościołem rzymskokatolickim. W 1780 r. cerkiew została przebudowano, powstała wówczas obecna nawa oraz kaplica. Od 1947 r. świątynia użytkowana jest przez parafię rzymskokatolicką i pełni funkcję kościoła cmentarnego.
ARCHITEKTURA. Cerkiew łemkowska typu północno-zachodniego. Trójdzielna, złożona z prezbiterium zamkniętego trójbocznie, nawy i babińca o tej samej szerokości oraz dominującej nad całością wieży, obejmującej zachodnią część babińca i przedsionek. Do nawy po obu stronach przylegają symetryczne przybudówki, dostawione może jako kaplice boczne. Ściany na zewnątrz oszalowane są poziomymi deskami. Dachy pobite blachą, nad nawą namiotowy, zaś nad prezbiterium i częścią babińca dwuspadowy. Wieża o szerokiej podstawie, pochyłych ścianach i izbicy wydzielonej szerokim parapetem, nakryta zdwojonym hełmem baniastym z latarnią. Nad nawą i prezbiterium niewielkie makowice. Wewnątrz w nawie i prezbiterium pozorne sklepienia zwierciadlane, w babińcu i przedsionku stropy płaskie. Na ścianach polichromia ornamentalna i figuralna z 1938 r. z tematyką nawiązującą do 950 rocznicy chrztu Rusi.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny z XVIII w. ustawiony w prezbiterium z ikoną Matki Bożej z Dzieciątkiem. Między prezbiterium a nawą boczną znajduje się ikonostas z XVIII w., z ikonami namiestnymi rożnej wielkości oraz ikonami z rzędu prazdników (w liczbie ośmiu). Dwa ołtarze boczne ustawione są w nawie: lewy rokokowy z rzeźbami śś. Piotra i Pawła oraz prawy późnobarokowy z 1. poł. XVIII w. Ambona barokowa z XVIII w. z malowanymi postaciami świętych oraz wizerunkiem Chrystusa Dobrego Pasterza na zaplecku.
Tekst umieszczony 03.02.2010
LITERATURA
Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, opr. zb., Pruszków 2003
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
