Dawna cerkiew greckokatolicka św. Paraskewy

Kwiatoń, miejscowość w powiecie gorlickim (województwo małopolskie).

HISTORIA. Cerkiew w Kwiatoniu zbudowana została zapewne w XVII w., chociaż często jako datę jej powstania podaje się rok 1700. W 1743 r. dobudowana została wieża, która uważana jest za najstarszą wieżę w łemkowskich cerkwiach. Od 1947 r. cerkiew użytkowana jest jako kościół rzymskokatolicki, filialny dla parafii w Uściu Gorlickim. W 2013 r. cerkiew została wpisana na listę światowego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego UNESCO wraz z 15 innymi cerkwiami z terenu Polski i Ukrainy.
ARCHITEKTURA. Jest to cerkiew łemkowska typu północno-zachodniego. Drewniana, wzniesiona w konstrukcji zrębowej z wieżą o konstrukcji słupowej i ścianach pobitych gontem. Trójdzielna, złożona z prezbiterium, obszernej nawy i babińca. Nad nawą i prezbiterium dachy namiotowe, dwukrotnie łamane, zwieńczone makowicami z pozornymi latarniami i ozdobnymi krzyżami. Uskoki dachów pokryte są arkadkowym fryzem. Wieża obejmująca babiniec o pochyłych ścianach z nadwieszaną izbicą, zwieńczona makowicą analogiczną jak nad nawą i prezbiterium. Portal zachodni babińca o wykroju w spłaszczony trójliść. Wnętrze nawy i prezbiterium, nakryte łamanymi kopułami namiotowymi, zaś nad babińcem strop płaski. W zachodniej części nawy znajduje się chór muzyczny z rzeźbioną arkadową balustradą. Polichromia wnętrza jest architektoniczna i figuralna, została wykonana w 1811 r. Imituje marmurowe kolumny i gzymsy, na uskokach kopuły przedstawione zostały anioły, zaś w podniebiu widnieje scena Przemienienia Pańskiego. Na stropie babińca przedstawiono Opiekę Bogarodzicy (Pokrow).
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA pochodzi przeważnie z XIX w. i początku XX w. Między prezbiterium i nawa ustawiony ikonostas z 1904 r., wykonany przez Michała Bogdańskiego. W nawie dwa ołtarzyki z ikonami Matki Bożej z Dzieciątkiem i Zdjęciem z Krzyża. Dzwon odlany w 1928 r. w Odlewni dzwonów Schwabe w Białej.

Autorem zdjęć z wnętrza kościoła jest Andrzej Mleczko

LITERATURA

Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, opr. zb., Pruszków 2003
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
ks. Rzepa J, Kornecki M., Dzwony Diecezji Tarnowskiej, Kraków 2001