Kościoły

Lipnica Murowana - miejscowość w powiecie bocheńskim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Pierwsza wzmianka o parafii w Lipnicy Murowanej pochodzi z 1326 r., jednak powstała ona zapewne znacznie wcześniej. Obecny kościół parafialny zbudowany został w 1364 r. z fundacji króla polskiego Kazimierza Wielkiego na miejscu starszego kościoła drewnianego. Był kilkakrotnie niszczony przez pożary: w 1500 r., w 1655 r., w 1740 r. oraz w 1824 r. kiedy to runęło sklepienie gotyckie. W końcu XIX w. do kościoła dobudowano przedsionek południowy i wieżyczkę na sygnaturkę.
ARCHITEKTURA. Gotycki, murowany z kamienia, otynkowany. Jednonawowy, z prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym zakrystia. Przy nawie od północy kaplica, od południa dwie kaplice i przedsionek a od zachodu wieża. Wnętrza nakryte stropami płaskimi, w zakrystii sklepienie kolebkowe. Kaplice połączone z nawą ostrołukowymi arkadami. Na zewnątrz prezbiterium i wieża opięte przyporami. Wieża kwadratowa, czterokondygnacjowa nakryta dachem namiotowym. Dachy dwuspadowe pokryte blachą z wieżyczką na sygnaturkę. Dwa portale kamienne, gotyckie, ostrołukowe z XIV w. Polichromia figuralna i ornamentalna wykonana około 1900 r.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny neobarokowy z przełomu XIX i XX w., z bramkami i rzeźbami świętych oraz z obrazem św. Andrzeja z tego czasu. Trzy ołtarze boczne, rokokowe z początku XIX w. W nich rzeźby: 1. Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej, współczesna; 2. Krucyfiks barokowy z XVIII w.; 3. Matki Boskiej z Dzieciątkiem, gotycka z około 1370 r., będąca według tradycji darem króla Kazimierza Wielkiego (w 2009 r., po konserwacji powróciła do kaplicy południowej). Ambona późnobarokowa z przełomu XVIII i XIX w. z malowanymi postaciami ewangelistów, barokowymi z XVIII w. Dwie chrzcielnice: 1. kamienna, gotycka z XIV lub XV w., uszkodzona; 2. neobarokowa z XX w., wykonana przez Józefa Kruczka. Rzeźby: 1. Krucyfiks  barokowy z XVII w. (w tęczy); 2. Krucyfiks późnogotycki z 1. poł. XVI w.; 3. Chrystus Zmartwychwstały, rokokowa z 2. poł. XVIII w. Organy 13-głosowe, wykonane w 1851 r. przez Jana Baranowskiego ze Starego Sącza. Dwa dzwony "św. Andrzej Apostoł" i "św. Jan Chrzciciel" wykonane w Odlewni dzwonów Schwabe w Białej w 1947 r.

Tekst umieszczony 01.07.2004
Rzut poziomy za: Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013

LITERATURA

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 2, Powiat bocheński, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Krupiński A., Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego, Kraków 1989
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis
Piątkowska Ł., Parafie Ziemi Bocheńskiej, Bochnia 2004
ks. Rzepa J, Kornecki M., Dzwony Diecezji Tarnowskiej, Kraków 2001

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł