Kościoły

Muszyna - miasto w powiecie nowosądeckim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Parafia w Muszynie została uposażona przez biskupów krakowskich i powstała w 1356 r. Powtórnej fundacji parafii dokonał biskup krakowski Andrzej Trzebicki w 1659 r. Właśnie z XVII w. pochodzą informacje o istnieniu w Muszynie dwóch drewnianych kościołów. Pierwszy p.w. Wniebowzięcia NMP istniał w latach 1595-1618, drugi parafialny p.w. śś. Marcina bpa i Michała Archanioła zbudowany został w 1618 r. i przetrwał do 1728 r. Kronika parafialna pod datą 1725 r. przynosi informację o złym stanie kolejnego drewnianego kościoła p.w. św. Marii Magdaleny i zleceniu jego remontu przez biskupa Konstantego Szaniewskiego. Ta sama kronika wspomina o murowanym kościele św. Józefa spalonym w 1730 r. Budowa obecnego kościoła parafialnego rozpoczęła się w 1676 r. od poświęcenia kamienia węgielnego przez biskupa Trzebickiego. Prace budowlane trwały długo a konsekracji kościoła dokonał dopiero w 1749 r. biskup krakowski Andrzej Stanisław Załuski. Kościół był kilkakrotnie odnawiany, m.in. w 1803 r. kiedy to nadbudowano zakrystię południową oraz w 1950 r. kiedy dobudowano zakrystię północną.
ARCHITEKTURA. Kościół barokowy, zbudowany z kamienia, otynkowany. Jednonawowy, o wydłużonej czteroprzęsłowej nawie i węższym prezbiterium, zamkniętym półkoliście. Przy prezbiterium od południa kwadratowa zakrystia oraz nowa przybudówka od północy. Na zewnątrz ściany rozczłonkowane podziałami pilastrowymi, zwieńczone obiegającym gzymsem konsolkowym. We fryzie pod gzymsem rozmieszczone zostały otwory strzelnicze, świadczące o obronnej funkcji kościoła. Fasada zwieńczona jest trójkątnym przyczółkiem o podziałach ramowych, w przyziemiu do wnętrza prowadzi barokowy portal. Nad kościołem dachy dwuspadowe z barokową wieżyczką na sygnaturkę z latarnią i baniastym hełmem. Wnętrze nakryte sklepieniami krzyżowymi na gurtach, spływającymi na filary przyścienne, dźwigające wydatny przełamujący się gzyms. Łuk tęczy półkolisty z belką o ozdobnym wykroju z grupą Ukrzyżowania na globie ziemskim, późnobarokową z XVII/XVIII w.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny, klasycystyczny z lat 40-tych XIX w., z gotycką rzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XV w. oraz barokowym obrazem św. Józefa z XVIII w. na zasłonie. W antependium ołtarza wprawiony jest kurdyban z 2. ćw. XVIII w., przywieziony po bitwie po Wiedniem w 1683 r. przez żołnierzy hetmana Stanisława Jabłonowskiego. Ołtarze boczne. Dwa wczesnobarokowe z 1618 r., w prawym obraz św. Jana Chrzciciela na pustyni z XVIII w., w lewym Śmierć św. Józefa, ufundowany w 1634 r. przez Stanisława Homiaka z Muszyny. Pozostałe sześć ołtarzy późnobarokowe i rokokowe z XVIII w.: 1. z rzeźbami śś. Piotra i Pawła oraz obrazem Najświętszego Serca Pana Jezusa w polu głównym i św. Katarzyny w zwieńczeniu, w antepedium wprawiony kurdyban, zdobyty pod Wiedniem; 2. z obrazem Męczeństwo św. Sebastiana z 2. poł. XVII w., rzeźbami śś. Wojciecha i Stanisława oraz kurdybanem w antepedium; 3. z obrazem św. Antoniego z XIX w.; 4. z obrazem Matki Boskiej Różańcowej wręczającej różaniec śś. Dominikowi i Katarzynie Sieneńskiej z XIX w.; 5. z obrazem Ukrzyżowanie z XVIII w.; 6. z obrazem św. Teresy z Avilla z XIX w.. Ołtarz w kaplicy neogotycki z obrazem Pana Jezusa Miłosiernego. Ambona późnobarokowa z koszem ozdobionym scenami z życia Chrystusa oraz zwieńczona figurą św. Michała Archanioła. Chrzcielnica barokowa z końca XVII w., podtrzymywana przez dwa anioły, z zapleckiem o charakterze retabulum z obrazem Chrztu Chrystusa w Jordanie z XVIII w. Rzeźby śś. Otylii i Jadwigi Śląskiej, gotyckie z 1470 r., pochodzące z katedry wawelskiej. Obrazy: Umycie nóg Chrystusa przez św. Marię Magdalenę z XVIII w. oraz św. Anna Samotrzeć z XVIII/XIX w. Organy 17-głosowe wykonane około 1910 r. w świdnickiej firmie Schlag & Söhne, sprowadzone z Dolnego Śląska w 1948 r. i przebudowane przez firmę Biernackich.
DZWONNICA murowana wolnostojąca, wzniesiona zapewne W 1803 r. W kształcie arkady na zawieszenie dzwonów, zwieńczona trójkątnym przyczółkiem. Dwa dzwony nieustalonego odlewu.

Tekst umieszczony 31.08.2009

LITERATURA

Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis
Strona internetowa: http://parafia.emuszyna.pl/index.php

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł