Kościoły

Lokalizacja: Rzepiennik Strzyżewski, powiat Tarnów (49.797498, 21.051649)
Budowa: 1856-1864
Architekt: Antoni Stacherski
Styl: neogotyk

HISTORIA. Pierwsza wzmianka o tutejszej parafii pochodzi z 1382 r. Poprzedni kościół był przypuszczalnie XVIII-wieczną, drewnianą budowlą, noszącą wezwanie św. Klemensa. Obecny kościół został wzniesiony staraniem ks. Józefa Ciurkiewicza w latach 1856-64, według projektu Antoniego Stacherskiego. Był to pierwszy na terenie diecezji tarnowskiej kościół zbudowany w stylu neogotyckim. Konsekracji dokonał biskup K. Fischer w 1904 r.

ARCHITEKTURA. Neogotycki, murowany z cegły i kamienia. Korpus trójnawowy, trójprzęsłowy, bazylikowy z transeptem i prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym od północy zakrystia. Na zewnątrz kościół opięty przyporami, przy prezbiterium uskokowymi, między którymi znajdują się ostrołukowe okna z maswerkami. Fasada zachodnia ujęta w dwie wysokie wieże, czworoboczne, na wysokości korpusu przechodzące w ośmioboczne, nakryte ostrosłupowymi hełmami, otoczonymi wieńcem ośmiu kwiatonów. Między trzecią a czwartą kondygnacją wieże zostały obwiedzione nadwieszanymi balkonami o ażurowych balustradach. Między wieżami ostrołukowe okno wypełnione maswerkiem i zwieńczone schodkowym szczytem. W dolnej części fasady portal główny ostrołukowy, z uskokową archiwoltą, zwieńczony wimpergą ze ślepym maswerkiem i ujęty w pinakle, przyścienne przeźrocza oraz posągi śś. Piotra i Pawła ustawione na wspornikach i nakryte baldachimami. Elewacje boczne ramion transeptu wypełnione dużymi, ostrołukowymi oknami z maswerkami i zwieńczone schodkowymi szczytami. Prezbiterium, transept i nawa główna nakryte dachami dwuspadowymi, nad nawami bocznymi dachy pulpitowe. Wewnątrz kościół nakryty sklepieniami krzyżowo-żebrowymi.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Polichromia wnętrza figuralna i ornamentalna, malowana w 1912 r. przez Jana Bulasa. Wyposażenie wnętrza przeważnie neogotyckie, wykonane w latach 1881-1912. Składają się na nie: trzy ołtarze, ambona, chrzcielnica, konfesjonały i ławy. W bocznym ołtarzu obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, zwaną Rzepiennicką, barokowy z XVII w. w drewnianej sukience z 2. poł. XVIII w. Organy 24-głosowe wykonane w 1966 r. przez firmę Tadeusza Rajkowskiego z Włocławka. Epitafia marmurowe: 1. ks. Józefa Ciurkiewicza (zm. 1875), proboszcza i fundatora tejże świątyni, z portretem zmarłego; 2. Franciszka Starży Szołayskiego (zm.1832), właściciela Rzepiennika, jego bratanka Adama Starży Szołayskiego (1846) i tegoż żony Ksawery z Straszybutów Modelskich Szołayskiej (zm. 1896). Tablica pamiątkowa poświęcona poległym żołnierzom AK z batalionu Barbara. Dzwony: 1. odlany w 1581 r., z inskrypcją zawierającą nazwiska licznych fundatorów oraz plakietką z Ukrzyżowaniem; 2-3. odlane w 1948 r.

Tekst umieszczony 22.01.2006
Rzut poziomy za: Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013

LITERATURA

Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Krupiński A., Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego, Kraków 1989
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis
Stefański K., Architektura XIX w. na ziemiach polskich, Warszawa 2005

Rzepiennik Biskupi, kościół Wniebowzięcia NMP

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł