Kościoły

Ujanowice, miejscowość w powiecie limanowskim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Wieś Ujanowice została lokowana przez św. Kingę w 1268 r. i znajdowała się w dobrach klasztoru klarysek ze Starego Sącza. Klaryski starosądeckie uposażyły parafię, która powstała przypuszczalnie w końcu XIII w. One też fundowały pierwszy drewniany kościół i obecny murowany wzniesiony w latach 1509-26. Kościół został przebudowany w latach 1722-27 kiedy to nakryto sklepieniem prezbiterium a w końcu XVIII w. podwyższono wieżę i wzniesiono hełm. W latach 1870-85 kościół został powiększony o dwie kaplice boczne.
ARCHITEKTURA. Gotycki, przekształcony w okresie baroku. Złożony z nawy i węższego prezbiterium, zamkniętego trójbocznie. Przy prezbiterium od północy mieści się zakrystia, po obu bokach nawy dostawione są kaplice tworzące rodzaj transeptu a od zachodu przylega wieża. Na zewnątrz kościół opięty jest przyporami. Elewacje przeprute są ostrołukowymi otworami okiennymi, częściowo w kamiennych obramieniach. Nad południową kaplicą wznosi się schodkowy szczyt. Kościół nakryty jest dachami dwuspadowymi z wieżyczką na sygnaturkę z latarnią. Wieża kwadratowa, masywna, nakryta dachem namiotowym przechodzącym w baniasty hełm z latarnią. Wewnątrz w prezbiterium sklepienie kolebkowe z lunetami, pozostałe pomieszczenia nakryte stropami. Arkada tęczy półkolista, kaplice boczne otwarte do nawy ostrołukowo. W wejściach trzy portale ostrołukowe, profilowane, w wejściu do zakrystii zachowały się drzwi żelazne, okute, z zamkiem z 1526 r.  Polichromia wnętrza ornamentalna i i figuralna, wzorowana na motywach projektowanych przez Jana Matejkę, wykonana w 1905 r. przez artystę Mikulskiego.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny rokokowy z 2. połowy XVIII w. z współczesną mu rzeźbą św. Michała Archanioła, na zasuwie obraz św. Józefa namalowany w 1884 r. przez Walerego Eliasza Radzikowskiego. Dwa ołtarze boczne rokokowe, w prawym umieszczony rzeźbiony krucyfiks z XVIII w., w lewym obraz Matki Bożej Szkaplerznej, barokowy z XVII w. z sukienkami drewnianymi. Dwa ołtarze w kaplicach bocznych z około 1897 r. Ambona także z około 1897 r. Chrzcielnica kamienna gotycka z 1. połowy XVI w. Fotel barokowy z XVIII w. Kropielnica kamienna gotycko-renesansowa z 1. połowy XVI w. Rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego umieszczona w tęczy, gotycka z początku XVI w. Organy 10-głosowe wykonał w 1857 r. Jan Baranowski ze Starego Sącza, z fundacji Walentego Stacha ze Żmiącej. Kamienna tablica erekcyjna z 1509 r. z łacińskim napisem. Trzy dzwony: najstarszy Urban z XVI w., być może z 1514 r. z inskrypcją i plakietką Ukrzyżowania, ocalał w czasie II wojny światowej bo nie udało się go zdjąć z wieży, dwa kolejne: św. Michał i Ave Maria, fundacji Wiktorii Gwiżdż z Siechnej, odlane w 1964 r. w Odlewni dzwonów Felczyńskich w Przemyślu.

LITERATURA

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 2, Powiat bocheński, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Parafie ziemi limanowskiej, opr. zb., Proszówki 2009
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis
ks. Rzepa J, Kornecki M., Dzwony Diecezji Tarnowskiej, Kraków 2001
Strona internetowa: http://www.ujanowice.tarnow.opoka.org.pl

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł