Kościoły

Dobra, miejscowość w powiecie limanowskim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Parafię w Dobrej erygował w 1361 r. biskup krakowski Jan Bodzanta. Z tego czasu pochodził też pierwszy drewniany kościół, który został zniszczony w wyniku pożaru w 1678 r. W tym samym roku z fundacji Jerzego Dominika Lubomirskiego, podkomorzego koronnego, zbudowany został obecny drewniany kościół. Jego konsekracji dokonał w 1684 r. biskup sufragan krakowski Mikołaj Oborski. W 1760 r. do nawy dobudowano kaplicę. Natomiast w latach 1856-57 miała miejsce gruntowna przebudowa kościoła, w czasie której przedłużono prezbiterium i zakrystię, przekształcono przyziemie wieży i dobudowano kruchtę od południa. Po wzniesieniu nowego kościoła w latach 80-tych XX w. stary kościół
ARCHITEKTURA. Barokowy, drewniany, zbudowany w konstrukcji zrębowej z wieżą o konstrukcji słupowej, oszalowany z dachami pobitymi blachą. Złożony z wydłużonego, trójbocznie zamkniętego prezbiterium i szerszej nawy, przedłużonej pod wieżą. Przy prezbiterium od północy zakrystia, do nawy od północy dostawiona jest zamknięta trójbocznie kaplica Matki Bożej Szkaplerznej a od południa przylega przedsionek. Nad kościołem dachy dwuspadowe o wspólnej kalenicy z barokową wieżyczką na sygnaturkę z latarnią. Dach nad prezbiterium przechodzi połacią nad zakrystię, zadaszenie wokół wieży, powiązane z dachami korpusu. Nad kaplicą dach dwuspadowy o poprzecznej kalenicy. Wieża kościoła w dolnej części obudowana i przekształcona, o ścianach lekko pochyłych z nadwieszoną izbicą, nakryta dachem namiotowym. Wewnątrz prezbiterium nakryte jest stropem, zaś nawa sklepieniem kolebkowym z płaskimi odcinkami stropowymi po bokach, wspartymi na słupach. Nad zakrystią znajduje się dawna loża kolatorska, otwarta do prezbiterium z malowaną balustradą. Chór muzyczny wsparty na kolumnach, połączony gankiem z nadwieszaną emporą w kaplicy. Na ścianach i sklepieniu polichromia późnobarokowa z 1760 r., odnawiana przez Jana Stankiewicza w latach 1863-65, na ścianach przemalowana około 1901 r. Na ścianach nawy i prezbiterium zwracają uwagę przedstawienia dwunastu apostołów. Na ścianie prezbiterium odsłonięty fragment XVII-wiecznej polichromii.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny rokokowy z 1786 r., kolumnowy o bogatej dekoracji, z bramkami po bokach, na  których ustawione są posągi śś. Stanisława i Wojciecha, w polu środkowym obraz Veraikon z 2. poł. XIX w., kopia obrazu z XVII w. W prezbiterium dwa ołtarze boczne o cechach późnobarokowych z połowy XIX w., lewy z barokowym obrazem Świętej Rodziny z XVIII w. w polu środkowym, prawy z obrazem Matki Bożej Różańcowej w otoczeniu śś. Dominika i Katarzyny ze Sieny, malowanym przez Michała Strzegockiego po połowie XIX w. Dwa ołtarze boczne ustawione przy tęczy w nawie. Lewy ołtarz barokowy z 2. poł. XVII w., przerobiony na rokokowy w XVIII w. z obrazem św. Sebastiana z XVIII w. w polu głównym i obrazem św. Izydora na zasuwie, malowanym przez Jana Stankiewicza w 1865 r. Prawy ołtarz rokokowy z 2. poł. XVIII w. z obrazem Ecce Homo, malowanym przez Jana Stankiewicza w 1865 r. oraz z obrazem Serca Jezusa na zasuwie, namalowanym przez Romualda Regułę w 1944 r. Ołtarz w kaplicy rokokowy z 2. poł. XVIII w. z kolumnami i bramkami, nad którymi rzeźby śś. Anny i Joachima, w polu środkowym kopia XVII-wiecznego obrazu Matki Bożej Szkaplerznej z postacią klęczącego fundatora, którego oryginał przeniesiony został do nowego kościoła. Ambona w prezbiterium, rokokowa z 2. poł. XVIII w. Chrzcielnica drewniana, barokowa z XVIII w., ustawiona w prezbiterium. Dwie ławy kolatorskie klasycystyczne z 1788 r. Organy barokowe z XVII/XVIII w.
Kościół otoczony jest murem kamiennym wzniesionym około 1800 r., z trzema bramkami i kapliczkami mieszczącymi Stacje Drogi Krzyżowej, malowane przez Matejkiewicza około 1844 r.

LITERATURA

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 7, Powiat limanowski, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Kościoły drewniane Karpat i Podkarpacia, opr. zb., Pruszków 2001
Parafie ziemi limanowskiej, opr. zb., Proszówki 2009

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł