Kościoły

Zawada koło Dębicy - miejscowość w powiecie dębickim (województwo podkarpackie).
HISTORIA. Pierwotny kościół drewniany istniał w Zawadzie już w 1595 r. Obecny wzniesiony został w latach 1645-56 z fundacji Achacego Ligęzy. Wielokrotnie odnawiany m.in. w  latach: 1830, 1920 i 1936-37, wtedy wymieniono strop i wzniesiono szczyt elewacji frontowej, w 1956 r. wzniesiono kruchtę zachodnia. W latach 1989-93 przeprowadzono gruntowny remont kościoła, stropy płaskie w nawie i prezbiterium zastąpiono sklepieniami kolebkowymi oraz dobudowano wieżę od zachodu.
ARCHITEKTURA. Wczesnobarokowy i neobarokowy. Murowany z kamienia z użyciem cegły. Jednonawowy, z prezbiterium zamkniętym półkoliście, przy którym od północy zakrystia. Przy nawie od północy i południa kaplice ustawione symetrycznie, z których południowa o ściętych narożach a północna prostokątna. Od zachodu wieża z kaplicą na piętrze, otwartą, z zadaszeniem wspartym na kolumnach. W nawie, prezbiterium i zakrystii sklepienia kolebkowe, kaplice nakryte kopułami z latarniami. Okna zamknięte półkoliście o szerokich glifach, usytuowane w dwóch strefach. Dachy dwuspadowe, z okapem wspartym na licznych drewnianych konsolach. Nad nawą wieżyczka na sygnaturkę, barokowa z latarnią. Nad kaplicami kopuły z latarniami, których ściany rozczłonkowane zostały pilasterkami. Wieża nakryta pseudobarokową kopułą o podwójnej latarni. Polichromia w prezbiterium na stropie figuralna i ornamentalna z 1938 r. malowana przez Tadeusza Terleckiego, w nawie na sklepieniu i ścianach bocznych, nowa wykonana przez Jurija Bodnara z Ukrainy, przedstawia sceny: koronację obrazu Matki Boskiej Zawadzkiej w 1920 r., wizytę Karola Wojtyły, metropolity krakowskiego na uroczystościach 50-lecia koronacji obrazu, 15 tajemnic różańcowych oraz postacie Ewangelistów. Witraże wykonane według projektu Jurija Bodnara z Ukrainy, w pracowni Zbigniewa Gustaba z Krakowa w 2006 r.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny z rokokowy z 2. poł. XVIII w., z bramkami po bokach, na których umieszczono rzeźby śś. Wojciecha i Stanisława. W polu głównym słynący łaskami obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, z końca XVI w. malowany na desce, w typie Matki Boskiej Śnieżnej, koronowany dwukrotnie w 1920 i 1924 r., po odzyskaniu skradzionych koron. Na zasuwie obraz Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z XVIII w., w zwieńczeniu obraz św. Trójcy, w typie Tronu łaski, zapewne z XIX w. Ołtarz główny odsłaniany mechanizmem połączonym z dużych rozmiarów pozytywką, wykonaną w 1937 r. w Samborze przez Leopolda Matznera, muzykę ułożył Michał Murdzek. Ołtarze boczne: dwa przy tęczy, neobarokowe z XIX w., z obrazami Chrystusa i św. Józefa z XX w. a w zwieńczeniach śś. Katarzyny i Wacława, owalnymi z XIX w.; 3. w kaplicy północnej, późnorenesansowy z XVI/XVII w., w nim nowa rzeźba św. Franciszka w grocie; 4. w kaplicy południowej, późnobarokowy z XVIII w., niekompletny, w nim obrazy śś. Anny Samotrzeć i Kazimierza Królewicza z XIX w. Chrzcielnica rokokowa z 2. poł. XVIII w., z obrazem Chrzest Chrystusa w Jordanie, barokowym w zaplecku. Ambona rokokowa z 2. poł. XVIII w. Prospekt organowy rokokowy z 2. poł. XVIII w. na nim organy 22-głosowe wykonane przez Włodzimierza Truszczyńskiego z Warszawy w 1999 r. Obrazy: 1. Matki Bożej Różańcowej; 2. św. Antoniego, oba z XVIII/XIX w. Rzeźby:  1-2. krucyfiksy barokowe, z nich jeden z XVII w. w tęczy; 3. Chrystus Zmartwychwstały, barokowa z XVIII w.

Tekst umieszczony 23.10.2003, aktualizowany 31.12.2003

LITERATURA

Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Krupiński A., Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego, Kraków 1989
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł