Kościoły

Chorzelów, kościół Wszystkich Świętych

Lokalizacja: Chorzelów, powiat Mielec (50.329995, 21.441064)
Budowa: 1907
Architekt: Teodor Talowski
Styl: neogotyk

HISTORIA. Parafia w Chorzelowie powstała prawdopodobnie w 2. poł. XIII w., pierwsza wzmianka o tutejszym kościele pochodzi z 1326 r. Następnie w 1526 r. biskup krakowski Piotr Tomicki zniósł parafię i przyłączył ją do prepozytury w Mielcu. W 1854 r. bp tarnowski Alojzy Pukalski przywrócił kościołowi w Chorzelowie prawa parafialne. Wcześniej bo w 1637 r. zbudowany został drugi lub trzeci już kościół drewniany w Chorzelowie. Został on rozebrany po wzniesieniu obecnego kościoła, który zbudowany został w 1907 r. z fundacji rodziny Stanisława Tarnowskiego według projektu architekta Teodora Talowskiego. Konsekracji świątyni dokonał biskup tarnowski Leon Wałęga.

ARCHITEKTURA. Neogotycki, zbudowany z cegły z użyciem kamienia do detali architektonicznych. Trójnawowy z transeptem o prosto zakończonych ramionach i węższym prezbiterium, zamkniętym trójbocznie. Po bokach prezbiterium dwie przybudówki zakrystyjne. Od frontu fasada zwieńczona trójkątnym szczytem z masywną wieżą od południa i wieżyczką schodową od północy. Wieża kwadratowa, nakryta ostrosłupowym hełmem z kamienną rzeźbą Chrystusa Ukrzyżowanego ponadnaturalnej wielkości na ścianie frontowej w górnej kondygnacji. Wieżyczka schodowa nakryta dachem ostrosłupowym zwieńczona metalowym kwiatonem. Na zewnątrz kościół opięty przyporami i obwiedziony gzymsami kostkowymi i fryzami. Ponadto ozdobiony bogatym detalem architektonicznym neogotyckim, m.in. oknami z rozetami maswerkowymi w fasadzie frontowej i ścianach szczytowych transeptu. Dachy dwuspadowe, nad ramionami transeptu trójspadowe, na skrzyżowaniu naw neogotycka wieżyczka na sygnaturkę z latarnią. Prezbiterium, nawa główna i transept nakryte sklepieniami gwiaździstymi, nawy boczne nakryte sklepieniami krzyżowymi. Tęcza, arkady transeptu i arkady międzynawowe ostrołukowe. Na osi prezbiterium portal prowadzący do krypty grobowej rodziny Tarnowskich, usytuowanej pod prezbiterium.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Polichromia figuralna i ornamentalna wykonana przez Ludwika Czajkowskiego w 1956 r. Witraże: w oknie zachodnim prezbiterium Święta Trójca wykonany został w 1937 r. w pracowni Antoniego Paczki w Krakowie, pozostałe siedem witraży wykonane w latach 1975-76 w zakładzie Anny Zarzyckiej w Krakowie według projektu Witolda Jańczaka, w oknie fasady Chrystus Król Wscechświata, w oknach naw bocznych święci i błogosławieni związani z diecezją tarnowską: Benedykt, Andrzej Świerad, Stanisław Biskup, Teresa Ledóchowska, Szymon z Lipnicy, Kinga. Ołtarz główny barokowy z około 1637 r., odnowiony i uzupełniony w 1938 r. z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem tzw. MB Chorzelowskiej, będącym kopią cudownego obrazu z Dzikowa z przełomu XVII/XVIII w. Ołtarze boczne, dwa barokowe z XVII w., jeden późnobarokowy z około 1700 r. z barokowymi obrazami z XVIII w.: św. Karola Boromeusza, św. Teresy z Avilla ponadto rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego, barokowa z XVIII w. Organy 26-głosowe wykonane w 1960 r. przez firmę Wacława Biernackiego z Krakowa. Chrzcielnica barokowo-klasycystyczna z 1. poł. XIX w. Ambona w stylu art-deco, z płaskorzeźbami odlanymi z brązu na zewnętrznej ścianie kosza, wykonana przez Stefana Zbigniewicza w 1939 r. Rzeźby: MB z Dzieciątkiem, gotycka z 1. poł. XV w.; 2. Chrystus Zmartwychwstały, późnobarokowa z XVIII w.; 3. krucyfiks późnobarokowy z XVIII w. Epitafia: 1. Wysockiego (zm. w 1834) i jego siostry Tekli Wysockiej (zm. w 1839) wykonane z fundacji Elżbiety z Wysockich Tarnowskiej; 2. księdza kanonika Stanisława Grochowskiego (zm.1924); 3. Księdza Michała Reca (zm. (1958); 4. Upamiętniająca chrzest generała Władysława Sikorskiego w 1881 r.; 5. księdza Kazimierza Kupca (zm. 1997). Dwa dzwony gotyckie, pierwszy mały z napisem minuskułowym z 1485 r. oraz trzema reliefowymi plakietkami z Ukrzyżowaniem, drugi większy również z XV w. Pozostałe trzy dzwony zostały odlane w 1966 r.

KRYPTA. Pod prezbiterium kościoła znajduje się krypta, w której pochowani są członkowie rodu Tarnowskich z gałęzi chorzelowskiej. Wejście do krypty znajduje się w przyziemiu zachodniej ściany prezbiterium. W tympanonie nad wejściem umieszczony jest herb Leliwa.

Tekst umieszczony 22.08.2007

LITERATURA

Beiersdorf Z., Kościoły Teodora M. Talowskiego w Diecezji Tarnowskiej, Currenda, nr 4-6, 1986
Kornecki M., Dawne drewniane kościoły i dzwonnice w diecezji tarnowskiej, Currenda, nr 4-6, 1986
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis
Strona internetowa: http://cvp.baza-witrazy.uj.edu.pl/Detail/objects/2222 (dostęp 14.10.2021)

Chorzelów, kościół Wszystkich Świętych

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł