Kościoły

Zagórzany, miejscowość w powiecie gorlickim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Parafia w Zagórzanach powstała przypuszczalnie w 2. połowie XIV w. z fundacji opactwa benedyktynów w Tyńcu. Pierwsza wzmianka o parafii i kościele w Zagórzanach pochodzi z 1445 r. Z 1589 r. pochodzi informacja o budowie we wsi drewnianego kościoła, który przetrwał do początku XIX w. Obecny murowany kościół zbudowany został w 1816 r. z fundacji hrabiny Marii Wielopolskiej, ówczesnej właścicielki wsi. Konsekracji kościoła dokonał biskup przemyski Franciszek Wierzchleyski.
ARCHITEKTURA. Kościół późnobarokowy z wpływami klasycyzmu, murowany z kamienia i cegły, otynkowany. Złożony z obszernej nawy i węższego prezbiterium, zamkniętego trójbocznie, przy którym od północy dobudowana zakrystia. Do nawy od południa przylega czworoboczna kruchta. Na zewnątrz ściany kościoła rozczłonkowane są pilastrami, dźwigającymi wydatny gzyms koronujący. Fasada frontowa również podzielona jest pilastrami i zwieńczona dwustrefowym trójkątnym szczytem, ujętym po bokach postumentami z kulami. Nad prostokątnym portalem wejściowym znajduje się kamienny kartusz z herbem Starykoń rodu Wielopolskich. Nad nawą i prezbiterium dachy dwuspadowe, nad zakrystią i kruchtą pulpitowe, nad nawą wieżyczka na sygnaturkę o barokowej formie. Wnętrza nakryte są stropami płaskimi, z wyjątkiem kruchty i pod chórem muzycznym, gdzie znajdują się sklepienia żaglaste. Do zakrystii prowadzi portal kamienny, prostokątny. Polichromia wnętrza figuralna, wykonana w latach 1964-65 przez Zbigniewa Jaskowskiego. Na ścianie prezbiterium zacho­wana jest scena Ostatniej Wieczerzy, pozostałość XIX-wiecznej polichromii. Na stropie znajduje się polichromia z 1925 r.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny wczesnobarokowy z 2. ćw. XVII w., z bramkami późnobarokowymi z XVIII w., przekształcony w XX w., z obrazem Chrystusa Ukrzyżowanego, zapewne z XVII w. w polu środkowym i dwoma barokowymi obrazami po bokach: Ofiarą Izaaka i Mojżeszem z wężem miedzianym, ponadto w zwieńczeniach umieszczone są ośmioboczne barokowe obrazki śś. Barbary, Katarzyny i Waw­rzyńca. Dwa ołtarze boczne rokokowe z przełomu XVIII/XIX w. z rzeźbami i obrazami z XIX i XX w. Chrzcielnica klasycystyczna z 1. poł. XIX w. Ambona rokokowa z XVIII/XIX w. Rzeźby: Krucyfiks w tęczy, barokowy, zapewne z około 1700 r., Chrystus Zmartwychwstały z XIX w. Płyta nagrobna Wiktorii z Morsztynów Wielopolskiej (zm. 1800), kamienna z inskrypcją.
DZWONNICA wolnostojąca, wzniesiona współcześnie z kościołem. Murowana, otynkowana w kształcie potrójnej arkady na zawieszenie dzwonów z trójkątnym szczytem i przejściem w dolnej części. Na dzwonnicy zawieszone są trzy dzwony wykonane w 1948 r. w Odlewni dzwonów Schwabe w Białej. Są to dzwony: Maria, Wojciech, Wawrzyniec

LITERATURA

Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
ks. Rzepa J, Kornecki M., Dzwony Diecezji Tarnowskiej, Kraków 2001
Strona internetowa: http://www.zagorzany.com.pl

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł