Biogramy

Willem van den Blocke, urodzony w końcu I połowy XVI w. w Mechelen, zmarł 28 stycznia 1628 w Gdańsku, gdzie został pochowany w kościele NMP. Niderlandzki rzeźbiarz i architekt. Początkowo uczył się w warsztacie ojca, rzeźbiarza Franciszka van den Blocke w Mechelen, a następnie w pracowni Corneliusa Florisa w Antwerpii. W 1569 r. przyjechał do Królewca, gdzie brał udział w zestawianiu wykonanego w warsztacie Florisa nagrobka księcia Albrechta I do królewieckiej katedry. Przez następne lata pracował na zlecenie dworu pruskiego, wykonał m.in. nagrobek księżnej Elżbiety, żony księcia Jerzego Fryderyka. Kolejnym zleceniodawcą Willema został król polski Stefan Batory, na jego zamówienie wykonał w 1584 r. pomnik nagrobny brata króla, Krzysztofa, księcia Siedmiogrodu. Rzeźbiarz sam złożył nagrobek w Białogrodzie Siedmiogrodzkim (obecnie Alba Iulia w Rumunii), który niestety został juz w XVII w. zniszczony przez Turków. W czerwcu 1584 r. Willem przybył do Gdańska i przy ul. Wełniarskiej otworzył swój warsztat. Do pierwszych prac wykonanych przez artystę w Gdańsku należą epitafia: Jana i Doroty Brandesów (1586), Edwarda Blemke (1591) oba w kościele NMP oraz projekt Bramy Wyżynnej, zrealizowany w 1588 r. W 1605 r. Willem van den Blocke przybył do Zamościa i wykonał projekt ołtarza głównego do tamtejszej kolegiaty. Wcześniej bo w latach 1594-96 na zlecenie króla polskiego Zygmunta III Wazy i senatu szwedzkiego, rzeźbiarz wykonał nagrobek Jana III Wazy (ojca Zygmunta III), który trafił do katedry w Uppsali w Szwecji dopiero w 1817 r. Na terenie Skandynawii są jeszcze dwa dzieła artysty: nagrobek Ture Bielke i jego żony Margarety Sture znajdujący się w katedrze w Linköping (Szwecja), wykonany około 1615 roku oraz epitafium Krzysztofa von Dohna znajdujące się w kościele św. Knuta w Odensee (Dania) z 1586 r. Na zasadzie analizy formalnej, Willemowi przypisuje się wiele dzieł sztuki sepulkralnej i architektonicznej na obszarach dawnej Rzeczpospolitej i Prus Książęcych, należą do nich m.in. epitafium Walentego Bodeckera w kościele św. Mikołaja w Elblągu (1587), epitafium Strobandów w kościele NMP w Toruniu (1591), nagrobek Andrzeja Noskowskiego w kościele parafialnym w Makowie Mazowieckim (1591), zniszczony w 1939 roku nagrobek sekretarza Stefana Batorego Marcina de Berzevice z kościoła parafialnego w Lisnowie (1591), nagrobek Andrzeja i Baltazara Batorych w Barczewie pod Olsztynem (1598), płyta nagrobna z płaskorzeźbionymi figurami Jerzego i Zofii Oleskich w kościele parafialnym w Pieniążkowie (po 1598), nagrobek rodziny Kosów w katedrze oliwskiej (1600), nagrobek Piotra Tarnowskiego w kaplicy wzniesionej przy katedrze (dawniej kolegiacie) w Łowiczu wykonany w latach 1603-1604, potem przekształcany czy nagrobek marszałka wielkiego litewskiego Stanisława Radziwiłła w pobernardyńskim kościele w Wilnie (między 1618 a 1623). Według niektórych badaczy (M. Gębarowicz) z działalnością Willema należy powiązać również projekt i pierwszą fazę realizacji nagrobka książąt Ostrogskich w katedrze w Tarnowie, który ostatecznie został wykonany przez Jana Pfistera. W zakresie koncepcji architektonicznej i w niektórych elementach rzeźbiarskich tarnowski nagrobek wykazuje bowiem pewne związki z królewieckimi nagrobkami: księżnej Elżbiety i księcia Albrechta. W pracach Willema łączą się elementy zaczerpnięte ze sztuki niderlandzkiej i polskiej. Wyraźny jest wpływ Corneliusa Florisa, od którego rzeźbiarz przejął schematy kompozycyjne a nawet układ figur. Stosował rozpowszechniony w północnej Europie typ nagrobka z postacią klęczącą, z czasem pod wpływem działających w Polsce artystów włoskich zaczął wprowadzać leżące figury zmarłych, było to również związane z upodobaniami polskich zleceniodawców.

Tekst umieszczony 13.07.2005, aktualizowany 26.05.2006

LITERATURA

Strona internetowa: www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_blocke_van_den_willem

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł