Biogramy

Jan Zawiejski, właściwie Jan Baptysta Feintruch, urodzony 20 czerwca 1854 r. w Krakowie, zmarł 9 września 1922 r. tamże. Polski architekt żydowskiego pochodzenia. W swojej twórczości stosował różnorodne formy architektoniczne od neorenesansu włoskiego, przez barok, secesję aż po historyzujący modernizm. Urodził się w rodzinie bogatych kupców pochodzenia żydowskiego (jego dziadek Marcin Feintuch w 1846 r. przyjął chrzest). W latach 1872-73 studiował w Bawarskiej Szkole Politechnicznej w Monachium. Następnie w latach 1873-78 studiował na Politechnice Wiedeńskiej pod kierunkiem Heinricha von Ferstla. W latach 1880-82 odbywał praktykę w pracowni swojego mistrza, a po jego śmierci w latach 1883-84 brał udział w końcowej fazie budowy neorenesansowego gmachu Uniwersytetu Wiedeńskiego. Pierwszym sukcesem Zawiejskiego było wspólne z Julianem Niedzielskim zwycięstwo w prestiżowym konkursie na projekt domu zdrojowego w Krynicy. Architekt osobiście nadzorował realizację zwycięskiego projektu w latach 1884-89 równocześnie zaprojektował w Krynicy liczne wille i kościół parafialny. Największym osiągnięciem zawodowym Zawiejskiego było skierowanie do realizacji projektu konkursowego na teatr miejski w Krakowie (budowa 1891-93). Po powrocie do Krakowa od 1890 r. architekt piastował funkcję profesora w krakowskiej Szkole Przemysłowej. W 1900 r. objął stanowisko miejskiego budowniczego, które sprawował do 1914 r. W tym czasie projektował i realizował liczne miejskie inwestycje budowlane, wśród nich wiele budynków szkolnych.

Obiekty Sakralne: 
- Krynica-Zdrój, kościół Wniebowzięcia NMP (1887-1892), później przebudowany
- Żegiestów-Zdrój, kościół św. Kingi (1907-1914), zmodyfikowany przez architektów Grabowskiego i Żarczewskiego

Obiekty użyteczności publicznej: 
- Krynica-Zdrój, Stary Dom Zdrojowy (1886-89), wspólnie z J. Niedzielskim
- Kraków, gmach Teatru im. Juliusza Słowackiego (1890-93)
- Kraków, budynek elektrowni przy Tetrze Miejskim (obecnie Scena Miniatura), pl. św. Ducha (1892-93)
- Kraków, budynek dawnej szkoły wydziałowej im. Zbigniewa Oleśnickiego (obecnie XLI LO), Rynek Kleparski 18 (1901)
- Kraków, budynek dawnej szkoły wydziałowej (obecnie SP 131), ul. Lubomirskiego 19-21 (1904)
- Kraków, budynek dawnej Szkoły Handlowej (obecnie Zespół Szkół Ekonomicznych nr 1), na rogu ul. Kapucyńskiej 2 i Straszewskiego 29 (1904-06)
- Kraków, Kawiarnia Drobnera, pl. Szczepański (1905), spłonęła 1907
- Kraków, budynek dawnej szkoły żydowskiej (obecnie VI LO), na rogu ul. Wąskiej i ul. św. Wawrzyńca (1905-06)
- Kraków, budynek dawnej szkoły wydziałowej (obecnie Zespół Szkół Energetycznych), ul. Loretańska 16-18 (1905-07)
- Kraków, budynek dawnej szkoły wydziałowej im. św. Floriana (obecnie XX LO), ul. Szlak 5 (1911)
- Kraków, budynek dawnej szkoły wydziałowej (obecnie SP nr 30), ul. Konfederacka 12 (1911-12)
- Kraków, budynek Zakładu Sanitarnego (obecnie Szpital im. Jana Pawła II), ul. Prądnicka 80 (1913-17)

Kamienice i domy mieszkalne: 
- Krynica-Zdrój, willa "Witoldówka" (1888), później przebudowana
- Krynica-Zdrój, willa "Tatrzańska" (1888), zniszczona przez pożar
- Kraków, dom czynszowy Turnauów, na rogu ul. Siemiradzkiego 2 i Łobzowskiej 28 (1889-1900)
- Kraków, dom własny "Jasny Dom" na rogu ul. Biskupiej i ul. Łobzowskiej (1909)
- Kraków, Dom Gminy Ewangelickiej, ul. Grodzka 58 (1911)
- Kraków, dom czynszowy Teofila Żeglikowskiego, ul. Karmelicka 45 (1912-13)
- Kraków, dom czynszowy Mojżesza Ohrensteina, na rogu ul. Dietla 42 i ul. Stradomskiej 27 (1913)
- Kraków, dom czynszowy Siwków, ul. Karmelicka 39 (1914-15)

Inne prace:

- Krynica-Słotwiny, ołtarz w kościele NSPJ (dawnej cerkwi), (1890)
- Krynica-Zdrój, pomnik Adama Mickiewicza (1906)
- Brzesko, pałac Goetz-Okocimskich (1908-09), rozbudowa
- Kraków, plebania parafii św. Krzyża, prace restauratorskie (1909)
- Kraków, pałac Wielopolskich (1907-13), przebudowa

LITERATURA

Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982
Dobrowolski T., Sztuka Krakowa, Kraków 1978
Purchla J., Jan Zawiejski w Krynicy. W 150 rocznicę urodzin architekta, Almanach Muszyny R. 2004
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
Rożek M., Urbs celeberrima. Przewodnik po zabytkach Krakowa, Kraków 2006
Stefański K., Architektura XIX w. na ziemiach polskich, Warszawa 2005

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł