Kościoły
Olszyny koło Tuchowa, miejscowość w powiecie tarnowskim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Pierwszy potwierdzony źródłowo drewniany kościół w Olszynach został konsekrowany w 1580 r. Wiadomo, że w latach 1590-1767 kościół ten miał własnego kapelana, zależnego od parafii w Ołpinach. W 1787 r. utworzono tutaj niezależną kapelanię, która jednak z czasem została ponownie włączona do parafii w Ołpinach. W 1898 r. bp przemyski Łukasz Solecki utworzył w Olszynach niezależną ekspozyturę a w 1910 r. erygowana została parafia. Obecny kościół zbudowany został w 1900 r. według projektu Łukasza Filipiaka, przy udziale mistrzów ciesielskich Józefa Bąka i Michała Mikosa. Przy budowie wykorzystano być może materiał z poprzedniej, również drewnianej świątyni.
ARCHITEKTURA. Drewniany, konstrukcji zrębowej, oszalowany. Trójnawowy, z węższym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium, przy którym do północy zakrystia. Przy korpusie od północy niewielka kruchta i przestronny przedsionek. Kościół nakryty dachami dwuspadowymi o wspólnej kalenicy, krytymi blachą z wieżyczką na sygnaturkę z latarnią. W prezbiterium i nawie głównej sklepienia pozorne kolebkowe z siecią pseudożeber, imitujących sklepienie gotyckie, w nawach bocznych i innych pomieszczeniach stropy płaskie. Nawy boczne wydzielone sześcioma ośmiobocznymi słupami. Tęcza zamknięta półkoliście. Polichromia wnętrza figuralna i ornamentalna, neogotycka, wykonana przez Stanisława Gucwę w 1908 r.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA Ołtarz główny i dwa boczne neogotyckie, wykonane w latach 1902-04 w firmie Purgera w Gröden w Tyrolu. W ołtarzu głównym rzeźbiona grupa Ukrzyżowania. W ołtarzach bocznych rzeźby: w lewym Serca Pana Jezusa, w prawym Serca Matki Bożej. Chrzcielnica neogotycka z 1910 r., wykonana przez Jana Karasia. Ambona neogotycka z początku XX w. Organy 10-głosowe wykonane przez Rudolfa Haase ze Lwowa w 1901 r. Obraz Chrystusa upadającego pod krzyżem, manierystyczny z 2. poł. XVI w., pochodzący z ołtarz głównego poprzedniego kościoła, z postaciami klęczących fundatorów oraz herbami, m.in. Półkozic, Leliwa, Trąby i Junosza. Dwa krucyfiksy ludowe.
DZWONNICA murowana wolnostojąca, zbudowana w 1908 r. przez Jana Karasia. Neogotycka w formie arkady na zawieszenie dzwonów, z których jeden odlany w 1928 r., trzy pozostałe odlane w Odlewni dzwonów Felczyńskich w Przemyślu w 1970 r.
Tekst umieszczony 13.12.2005
LITERATURA
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Kornecki M., Kościoły drewniane w Małopolsce, Kraków 1999
Krupiński A., Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego, Kraków 1989
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis
Strona internetowa: www.parolszyny.tarnow.opoka.org.pl/
