Kościoły

Szynwałd, kościół Matki Bożej Szkaplerznej

Lokalizacja: Szynwałd, powiat Tarnów  (49.971836, 21.116594)
Budowa: 1911-1918
Architekt: Adolf Juliusz Stapf
Styl: neogotyk

HISTORIA. Parafia w Szynwałdzie powstała w 1344 r. a pierwsza wzmianka o istnieniu tutaj kościoła pochodzi z 1350 r. Poprzedni drewniany kościół został zbudowany w 1555 r. i na początku XX w. był już w złym stanie technicznym. Obecny kościół został wzniesiony w latach 1911-18 według projektu architekta Adolfa Juliusza Stapfa. Konsekracja kościoła miała miejsce w 1936 r.

ARCHITEKTURA. Jest to kościół wzniesiony w stylu neogotyckim. Murowany z cegły i kamienia użytego do detali architektonicznych. Złożony z trójnawowego, trójprzęsłowego bazylikowego korpusu z ramionami transeptu zamkniętymi pięciobocznie w dolnej kondygnacji i ścianami prostymi w górnych partiach oraz z dwuprzęsłowym prezbiterium także zamkniętym trójbocznie. Od frontu do korpusu przylega wieża, przy prezbiterium po bokach dostawione są przybudówki zakrystyjne, zaś od południa do korpusu przylega otwarty przedsionek. Wysoka wieża zbudowana na planie kwadratu, z przedsionkiem w przyziemiu, nakryta ostrosłupowym hełmem z latarnią. Od zewnątrz prezbiterium, transept i nawy boczne opięte są uskokowymi przyporami. Pod okapem dachów kościół obiega fryz arkadkowy. Nawy boczne oświetlone podwójnymi oknami ostrołukowymi, w nawie głównej okulusy zaś w ramionach transeptu rozety. W przyziemiu wieży znajduje się ostrołukowy portal. Nad prezbiterium, nawą i transeptem dachy dwuspadowe. Na skrzyżowaniu naw wieżyczka na sygnaturkę. Wewnątrz ściany nawy głównej rozczłonkowana są lizenami przechodzącymi w gurty, między którymi znajdują się ostrołukowe arkady międzynawowe wsparte na czworobocznych filarach. Empory nad ramionami transeptu otwarte poczwórnymi ostrołukowymi arkadami. Na piętrze wieży chór muzyczny otwarty do nawy ostrołukowa arkadą z nadwieszonym balkonem. Prezbiterium i nawę główną nakrywają sklepienia krzyżowo-żebrowe, w nawach bocznych i ramionach transeptu sklepienia krzyżowe.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Polichromia figuralna i ornamentalna malowana przez Andrzeja i Irenę Chojkowskich w 1966 r. Witraże wykonał w latach 1914 - 1917 Krakowski Zakład Witrażów i Mozaiki S.G. Żeleński a autorem witraży figuralnych jest Stefan Matejko. Witraże w prezbiterium przedstawiają Świętą Martę i Świętą Konstancję, w prawym ramieniu transeptu Święta Julianna i Święta Katarzyna, w lewym ramieniu transeptu Święty Jana Ewangelista i Święty Wojciech, w rozetach transeptu korona cierniowa z hierogramem Chrystusa oraz korona cierniowa z hierogramem Marii. W okulusach naw bocznych: Św. Jakub Apostoł, Św. Izydor, Św. Antoni Padewski z Dzieciątkiem Bł. Bronisława, Św. Anna. W północnej zakrystii Stygmatyzacja św. Franciszka i Św. Leon I Wielki, w zakrystii południowej witraże Święty Aleksander i Święty Stanisław, zaś w okulusie Matka Boża Ostrobramska. Ołtarz główny neogotycki z 1930 r., z rzeźbą Matki Boskiej Szkaplerznej. Dwa ołtarze boczne neogotyckie, w jednym nowy obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Portrety: 1. ks. Andrzeja Cervusa, malowany w 1803 r.; 2. biskupa Józefa Wojtarowicza z ok. 1840 r. Krucyfiksy: 1. późnogotycki z początku XVI w.; 2-4 barokowe z w. XVII-XVIII. Epitafia: 1. Bronisława Allabanda Dulęby, uczestnika powstania styczniowego, członka założyciela Zarządu Głównego Towarzystwa Kółek Rolniczych we Lwowie (zm. 1920); 2. ks. Aleksandra Siemienskiego (zm. 1939). Tablice: 1. poświęcona Pamięci parafian poległych w wojnie światowej 1914-1920; 2. Poległych za ojczyznę w latach 1839-45. Trzy dzwony: Jeden z XVI w., dwa pozostałe odlane w 1931 r. Organy wykonał Zygmunt Kamiński z Warszawy w latach 1943-47, następnie w 1992 były remontowane przez Kazimierza Plewę z Nowego Sącza.

Tekst umieszczony 11.09.2003, ostatnio aktualizowany 17.10.2006

LITERATURA

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 13, Powiat tarnowski, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Korpus witraży z lat 1800-1945 w kościołach rzymskokatolickich metropolii krakowskiej i przemyskiej, T. IV Diecezja tarnowska cz. 1 i 2, Kraków 2017
Krupiński A., Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego, Kraków 1989
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis

Szynwałd, kościół Matki Bożej Szkaplerznej

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł