Kościoły

Borzęcin - miejscowość w powiecie brzeskim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Wieś Borzęcin lokował w 1364 r. biskup krakowski Bodzanta, który równocześnie uposażył parafię. W 1597 r. r. kardynał Jerzy Radziwiłł zniósł tutejszą parafię i na prawach "wikarii wieczystej" przyłączył ją do parafii Szczurowa. Jednak juz w 1661 r. biskup krakowski Andrzej Trzebicki przywrócił tutejszemu kościołowi prawa parafialne. Budowę obecnego kościoła rozpoczęto w 1612 r. lub co bardziej prawdopodobne w 1680 r. z inicjatywy ówczesnego proboszcza Krzysztofa Rogozińskiego. W 1802 r. kościół uległ zniszczeniu na skutek pożaru, przeciągająca się odbudowa zakończyła się dopiero w 1854 r. Wtedy też biskup tarnowski Józef Alojzy Pukalski dokonał konsekracji świątyni. Na początku XX w. kościół był już zbyt mały dla coraz liczniejszej parafii. Dlatego w latach 1912-17 został gruntownie przekształcony i rozbudowany według projektu architekta Jana Sas-Zubrzyckiego. Budowę wieży ukończono w 1922 r.
ARCHITEKTURA. Eklektyczny z pozostałościami architektury barokowej i o bogatym detalu architektonicznym. Zbudowany z cegły i kamienia.  Trójnawowy, bazylikowy, z prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym od południa zakrystia a od północy kaplica, zamknięta trójbocznie, będąca przedłużeniem nawy bocznej. Po bokach korpusu znajdują się dwie symetryczne kaplice, zamknięte trójbocznie, zaś od frontu przedsionek poprzedzony okazałą wnęką na portal, po którego bokach składzik od północy i wysoka wieża od południa. Wieża podzielona na kilka kondygnacji o nierównej wysokości, nakryta baniastym hełmem z latarnią, flankowanym czterema wieżyczkami narożnymi, zwieńczonymi baniastymi hełmami. Fasada zwieńczona pseudorenesansowym szczytem, dwustrefowym o podziałach arkadowych, poniżej rozeta. Portal główny neoromański, wsparty na dwóch kolumnach, z płaskorzeźbą Błogosławiącego Chrystusa w tympanonie. Nad nawą i prezbiterium dachy dwuspadowe, nad nawą wieżyczka na sygnaturkę o barokowym kształcie z latarnią. Dachy nad nawami bocznymi i przybudówkami od frontu pulpitowe, nad kaplicami bocznymi namiotowe. Wewnątrz nad prezbiterium i nawą główną sklepienia kolebkowe z lunetami, o przęsłach wydzielonych gurtami, we wschodniej starszej części kościoła spływającymi na wydatne, zwielokrotnione pilastry podtrzymujące belkowanie. W zamknięciu prezbiterium nakryte neogotyckim sklepieniem gwiaździstym. W nawach bocznych sklepienia krzyżowe z gurtami. Nawa główna otwarta do naw bocznych półkolistymi arkadami. Polichromia figuralna, malowana w 1964 r. przez Pawła Mitkę.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny neobarokowy, wykonany po 1945 r., z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, pochodzącym prawdopodobnie z XVI w., otoczonym miejscowym kultem. Na zasłonie nowy obraz Chrystusa a w zwieńczeniu rzeźba Ukrzyżowania. Kilka ołtarzy bocznych: jeden późnobarokowy z 1. poł. XVIII w., następny z XIX w., wykonany w tradycji barokowej prawdopodobnie przez Franciszka Wyspiańskiego, kolejne cztery neogotyckie i neoromańskie z XX w., wykonane przez Stanisława Rogóża. W jednym z ołtarzy umieszczona jest późnogotycka rzeźbiona Pieta z 1. poł. XVI w. W tęczy rzeźbiona grupa Ukrzyżowania, późnobarokowa z XVIII lub XIX w. Chrzcielnica marmurowa, barokowa z 2. poł XVII w. Organy 23-głosowe wykonała firma Rieger-Jaegerndorf w 1926 r.  Rzeźby: cztery krucyfiksy, w tym trzy barokowe z XVII-XIX w. i jeden ludowy oraz św. Sebastian z 2. poł. XIX w. Dzwony: jeden odlany w 1661 r.?, pozostałe dwa w 1938 r. w wytwórni dzwonów Szwabe w Białej.

Tekst umieszczony 20.03.2008
Autorem dwóch zdjęć z wnętrza kościoła jest Andrzej Mleczko.

LITERATURA

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 13, Powiat tarnowski, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Krupiński A., Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego, Kraków 1989
Stefański K., Jan Sas Zubrzycki i Andrzej Lenik - z pracowni architekta i rzeźbiarza, Wrocław 2004
ks. Rzepa J, Kornecki M., Dzwony Diecezji Tarnowskiej, Kraków 2001
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis
Strona internetowa: http://www.borzecin.diecezja.tarnow.pl/

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł