Kościoły

Wielogłowy, miejscowość w powiecie nowosądeckim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Pierwsza wzmianka o parafii w Wielogłowach pochodzi z 1326 r., jest ona jednak starsza, bo powstała prawdopodobnie około połowy XIII w. Zachowany do dzisiaj kościół zbudowany został około 1318 r., zaś swoją obecną formę zyskał po rozbudowie w 1627 r., kiedy to wzniesiono zakrystię, kaplicę zwaną "Kurowską" i być może wieżę. W latach 1557-75 kościół za sprawą właściciela wsi Sebastiana Wielogłowskiego pełnił funkcję zboru ariańskiego.
ARCHITEKTURA. Gotycki z barokowymi przekształceniami. Murowany z kamienia, otynkowany. Złożony z nawy i węższego, prostokątnego prezbiterium. Przy nawie od północy dostawiona kaplica, od południa niewielka kruchta a od zachodu przylega kwadratowa, niska wieża. Na zewnątrz kościół opięty jest przyporami. Na wschodniej ścianie prezbiterium zawieszony krucyfiks barokowy z XVIII w. Nawa nakryta dachem dwuspadowymi z wieżyczką na sygnaturkę, baniastą z latarnią, o barokowej formie. nad prezbiterium i kaplicą niższe dachy trójspadowe, a nad zakrystią pulpitowy. W kościele dwa skromne ostrołukowe portale gotyckie oraz jeden prowadzący do kaplicy, również gotycki, schodkowy w tzw. "typie długoszowskim", z bogatym laskowaniem, przeniesiony jakoby z kościoła św. Małgorzaty w Nowym Sączu w 1627 r.Czwarty portal renesansowy z 1627 r., zamknięty półkoliście. W kolistym oknie prezbiterium znajduje się kamienny maswerk z XIV w. Prezbiterium wewnątrz nakryte nisko zawieszoną, zaostrzoną kolebką z małymi lunetami, w nawie i pod wieżą stropy płaskie, w kaplicy sklepienie krzyżowe zaś w zakrystii sklepienie kolebkowe z lunetami. Tęcza ostrołukowa, znacznej grubości z krucyfiksem barokowym z XVIII w. Polichromia. Na wschodniej ścianie prezbiterium zachowane fragmenty renesansowych malowideł z inskrypcjami i kartuszami herbowymi, pochodzące z czasów ariańskich po 1557 r. Zostały odsłonięte i konserwowane w latach 1955-60 przez Annę i Zofię Pawłowskie. Na sklepieniu nawy malowidło figuralne z 1907 r. W kaplicy "kurowskiej" polichromia figuralna wykonana w 1958 r. przez Józefa Dutkiewicza.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny klasycystyczny z początku XIX w., z obrazem Wniebowzięcia NMP z 1855 r., kopią Murilla w polu środkowym, ponadto z rzeźbioną Grupą Ukrzyżowania barokowo-klasycystyczną z początku XIX w., pochodzącą ze zniesionego ołtarza bocznego oraz z bramkami po bokach, na których rzeźby śś. Piotra i Pawła. Dwa ołtarze boczne późnorenesansowe z 1648 r., w formie tryptyków w ramach architektonicznych. W lewym ołtarzu w polu środkowym obraz Piety w typie czarnopotockiej, z herbami Starykoń i Szreniawa; na awersach skrzydeł śś. Szczepan, Kazimierz, bł. Kinga, Stanisław Kostka, na rewersach Arma Christi, w zwieńczeniu św. Mikołaj, zaś na predelli Chusta św. Weroniki, ponadto na szczycie ołtarza posążek św. Michała Archanioła. W prawym ołtarzu w polu środkowym obraz św. Anny Samotrzeć, na awersach skrzydeł śś. Wawrzyniec, Sebastian, Franciszek, Dominik; na rewersach Chrystus Ecce Homo i MB Bolesna oraz Arma Christi, w zwieńczeniu śś. Joachim i Anna, a w predelli Ofiarowanie NMP w świątyni; ponadto na szczycie posążek trąbiącego anioła. Ołtarz w kaplicy barokowy 2. poł. XVII w., w nim obraz MB z Dzieciątkiem, barokowy z tegoż czasu. Chrzcielnica kamienna wczesnobarokowa z 1. poł. XVII w. z drewnianą pokrywą XVIII w. Organy wykonane przez Wacława Biernackiego w 1956 r. Płyty nagrobne: 1. z herbami Starykoń, Abdank, Topór i Ogończyk oraz napisem minuskułowym, gotycka XV w.; 2. Jana Wielogłowskiego (zm. 1611), renesansowa, marmurowa, z herbami Starykoń, Ostoja, Szeliga i Gryf. Epitafia: 1. Adama Wielogłowskiegp (zm. 1647), marmurowe w obramieniu architektonicznym i herbem Starykoń, wczesnobarokowe; 2. Andrzeja Kawieckiego (zm. 1678), marmurowe, z herbami Dotęga, Topaz i Korczak; 3. Szczepana Wielogłowskiego (zm. 1736), marmurowe, inskrypcyjne. Dwa dzwony odlane 1953.

Tekst umieszczony 22.09.2008

LITERATURA

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 10, Powiat nowosądecki, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł