Kościoły
Mystków, kościół śś. Filipa i Jakuba
Marek SztorcMystków, miejscowość w powiecie Nowy Sącz.
HISTORIA. Parafia w Mystkowie została utworzona między rokiem 1320 a 1326 z fundacji króla polskiego Władysława Łokietka i jego żony królowej Jadwigi. Dawny drewniany kościół parafialny nosił wezwanie św. Mikołaja oraz śś. Filipa i Jakuba. Obecny murowany kościół został zbudowany w latach 1905-1910 według projektu architekta Edgara Kovatsa. W 1924 r. został konsekrowany przez biskupa tarnowskiego Leona Wałęgę.
ARCHITEKTURA. Neobarokowy, zbudowany na planie krzyża, złożony z półkoliście zamkniętego prezbiterium oraz nawy z transeptem. Po bokach prezbiterium dobudowane są zakrystia i kaplica. Do nawy od frontu dostawiona jest wieża. Elewacje kościoła ozdobione są szaro-czerwonymi pasami naprzemiennie ułożonymi z okładziny kamiennej i cegły. Narożniki opięte są lizenami. Ściany kościoła przeprute są dużymi oknami termowymi oraz zamkniętymi półkoliście. Wejście główne w fasadzie frontowej ujęte jest architektoniczną oprawą z przerwanym naczółkiem i okulusem. Analogiczne oprawy posiadają okna w elewacjach transeptu. Szczyty fasady i ramion transeptu ujęte są spływami wolutowymi i nakryte łukami segmentowymi. Pola szczytów wypełniają po dwie półkoliście zamknięte wnęki z posągami i analogicznych kształtów otwory okienne między nimi, powyżej zaś motywy w kształcie krzyża greckiego. Wieża wtopiona jest we wschodnie przęsło korpusu, kwadratowa, z górną kondygnacją przeprutą dużymi półkolistymi oknami i nakryta hełmem baniastym, zakończonym iglicą. Kościół nakrywają dachy dwuspadowe z wieżyczką na sygnaturkę z latarnią nad skrzyżowaniem naw. Ściany wewnątrz rozczłonkowane są pilastrami, prezbiterium, nawę i transept nakrywają są sklepienia kolebkowe.Wnętrze zdobi polichromia wnętrza figuralna i ornamentalna wykonana w 1965 r. przez Zdzisława Pabisiaka przy udziale Wiktora Zina. W oknach znajduje się pięć witraży projektowanych przez Stefana Matejkę i wykonanych w Zakładzie witraży Żeleńskiego w Krakowie przed 1939 r.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny neogotycki, wykonany po 1910 r. w firmie Ferdynanda Stuflessera w St. Ulrich in Gröden w Tyrolu. W polu środkowym ołtarza umieszczony jest łaskami słynący obraz NMP Niepokalanie Poczętej w otoczeniu przedstawień symbolicznych, zwany "Matką Bożą Mystkowską". Na zasuwie widnieje obraz śś. Filipa i Jakuba. Dwa ołtarze boczne barokowe przeniesione z poprzedniego kościoła. Pierwszy to dawny ołtarz główny z XVIII w., z obrazem św. Józefa z XX w. i św. Stanisława Kostki z około 1960 r., który namalował Sotyrys Pandopulos. Drugi dawny ołtarz boczny z 2. połowy XVII w. z obrazem Serca Jezusa, również dziełem Sotyrysa Pandopulosa oraz krucyfiksem barokowym z XVII w. Chrzcielnica kamienna z 1617 r. Rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem w mandorli w otoczeniu aniołków z popiersiem Boga Ojca, barokowa z XVII w. Organy 14-głosowe, pochodzące z poprzedniego kościoła, zbudowane w 1894 r. przez Tomasza Falla ze Szczyrzyca, przebudowane w 1964 r. przez Stanisława Aleksandra z Marcinkowic i w 2008 r. przez Mieczysława Ziemiańskiego ze Szczyrzyca. Trzy dzwony wykonane w 1968 r. w Odlewni dzwonów Felczyńskich w Przemyślu.
LITERATURA
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis
ks. Rzepa J, Kornecki M., Dzwony Diecezji Tarnowskiej, Kraków 2001
