Kościoły

Złota - miejscowość w powiecie brzeskim (województwo małopolskie).
HISTORIA. Parafia w Złotej powstała przed 1346 r. Obecny kościół zbudowany został w 1649 r., częściowo z wykorzystaniem materiałów z poprzedniej świątyni, wzmiankowanej przez Długosza w 1470 r. Konsekrowany przez bp W. Lipnicki w 1650 r.. Kilkakrotnie odnawiany m.in. w 2. poł. XIX w., w tym czasie zapewne przekształcono zwieńczenie wieży.
ARCHITEKTURA. Drewniany, konstrukcji zrębowej, oszalowany. Jednonawowy, z węższym prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym od północy zakrystia. Przy nawie od południa kruchta a od zachodu kwadratowa wieża konstrukcji słupowej z przedsionkiem w przyziemiu. Wnętrze nakryte stropami płaskimi, w nawie z zaskrzynieniami. Na belce tęczowej krucyfiks oraz rzeźby Matki Boskiej i św. Jana Ewangelisty, barokowe z 2. poł. XVII w.  Na zewnątrz okap prezbiterium wsparty na kroksztynach. Wieża o ścianach lekko pochyłych, z silnie występującą, nadwieszoną izbicą, nie przewyższająca kalenicy dachu, nakryta dachem namiotowym, na którym później wzniesiona zostało czworoboczna nadstawa, nakryta namiotowo. Dachy kościoła dwuspadowe o wspólnej kalenicy, kryte blachą. Nad nawą wieżyczka na sygnaturkę, baniasta o barokowej formie. Na drzwiach stare ozdobne okucia. Polichromia wykonana przez Pawła Mitkę, ze sceną Przemienienia Pańskiego w prezbiterium oraz Koronacją Matki Bożej i śś.: Jadwigą, Jackiem, bł. Salomeą, Jolantą, Kazimierzem, Janem Kantym, Maksymilianem Kolbe i bł. Teresą Ledóchowską w nawie.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ołtarz główny barokowe z 2. poł. XVII w. w nim nowy obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, po bokach rzeźby śś. Franciszka z Asyżu i Maksymiliana Kolbego a w zwieńczeniu obraz św. Michała Archanioła z XVIII lub XIX w. Dwa ołtarze boczne barokowe z 2. poł. XVII w., w jednym obrazy Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVII w. oraz nowe św. Józefa i Matki Bożej Nieustającej Pomocy, w drugim obrazy: Serca Pana Jezusa, św. Magdaleny i św. Tadeusza Judy. Chrzcielnica kamienna z XVII w. Ambona z początku XIX w. Ławki klasycystyczne z początku XIX w. Organy 10-głosowe wykonane przez Zygmunta Kamińskiego z Warszawy w 1976 r. Obrazy: 1. św. Jana Nepomucena, dawniej w ołtarzu bocznym, z początku XVII w.; 2. św. Wojciecha; 3. św. Stanisława. Pięć dzwonów, z których cztery wykonane w Odlewni dzwonów Felczyńskich w Przemyślu (jeden w 1951 r., trzy Maryja, Franciszek i Wojciech w 1983 r.), zaś piąty nieznanego odlewu.

Tekst umieszczony 18.04.2004
Rzut poziomy za: Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013

LITERATURA

Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Kornecki M., Kościoły drewniane w Małopolsce, Kraków 1999
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie,  z. 5, Powiat brzeski, Warszawa 1953
Krupiński A., Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego, Kraków 1989
ks. Rzepa J, Kornecki M., Dzwony Diecezji Tarnowskiej, Kraków 2001
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł