Kościoły

Lokalizacja: Brzeźnica, powiat Dębica  (50.104944, 21.485466)
Budowa:1905 - 1906
Architekt:Sławomir Odrzywolski
Styl: neogotyk

HISTORIA. Pierwsza wzmianka o parafii w Brzeźnicy pochodzi z 1326 r. Jan Długosz podaje jakoby biskup krakowski św. Stanisław ze Szczepanowa dokonał poświęcenia pierwszego kościoła w Brzeźnicy, wzniesionego z fundacji rycerza Jana z Brzeźnicy. Wiadomo, że poprzedni drewniany kościół zbudowany został w 1660 r. a następnie rozebrany w 1905 r. Wtedy też rozpoczęto budowę obecnego kościoła według projektu architekta Sławomira Odrzywolskiego, która trwała w latach 1905-06. Konsekracji kościoła dokonał w 1907 r. biskup tarnowski Leon Wałęga.

ARCHITEKTURA. Neogotycki, zbudowany z cegły. Złożony z nawy, transeptu i trójbocznie zamkniętego prezbiterium z zakrystią od południa. Od frontu, z boku przed fasadą dostawiona wieża, obok której cofnięta kruchta. Na zewnątrz kościół opięty uskokowymi przyporami. Okna w górnej strefie posiadają formę pięciolistnych rozet, zaś w dolnej bliźnie zamknięte półkoliście. Fasada frontowa zwieńczona jest szczytem schodkowym, podobny szczyt oddziela nawę od prezbiterium. Kościół nad nawą i prezbiterium nakryty jest dachami dwuspadowymi. Dach nawy przechodzi połaciami na ramiona transeptu, nad nim wieżyczka na sygnaturkę z iglicą. Wieża kwadratowa, opięta w dolnych kondygnacjach przyporami, nakryta hełmem w formie iglicy. Wnętrze nakryte sklepieniami krzyżowymi na gurtach. Arkady wydzielające tęczę i ramiona transeptu ostrołukowe. Chór muzyczny z arkadą o łuku spłaszczonym, wspartą na niskich kolumnach.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Polichromia wnętrza dekoracyjna, wykonali ją w 1936 r. Franciszek i Tadeusz Niemcowie. Witraże: w oknach prezbiterium dwa figuralne, przedstawiające św. Królową Jadwigę i św. Stanisława Kostkę, wykonane w 1912 r. w Krakowskim Zakładzie Witrażów S.G. Żeleński według projektu Stefana Matejki. Pozostałe wykonane w 1959 r. w firmie Paczków w Krakowie według projektu Stanisława Pękalskiego. Wyposażenie w części neogotyckie, wykonane w 1907 r. specjalnie do nowego kościoła: ołtarz główny z rzeźbą Matki Boskiej Różańcowej, dwa ołtarze boczne, ambona i trzy konfesjonały. Część wyposażenia pochodzi też z dawnego kościoła: ołtarz boczny (poprzednio główny w dawnym kościele), rokokowy z 2. poł. XVIII w., z rzeźbionym krucyfiksem oraz barokowymi obrazami z XVIII w.: śś. Stanisława Bpa i Jana Chrzciciela; chrzcielnica drewniana, barokowa z XVIII w.; dwie rzeźby kamienne z leżącymi postaciami męską i niewieścią, zapewne z rodu Ligęzów, uszkodzonymi, pochodzącymi ze zniszczonego renesansowego pomnika nagrobnego z początku XVII w. Ponadto w ścianie zakrystii wmurowana jest płytka kamienna, płaskorzeźbiona, z przedstawieniem śś. Jana Chrzciciela, Marcina i Marii Magdaleny oraz datą 1674. Organy 11-głosowe, zbudowane w 1907 r. przez Tomasza Falla ze Szczyrzyca. Cztery dzwony: 1. z 1862; 2. z 1922; 3-4. Jan i Józef, wykonane w Odlewni dzwonów Felczyńskich w Przemyślu w 1958.

Tekst umieszczony 09.02.2010

LITERATURA

Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Pasternak P., Katalog organów w diecezji tarnowskiej, maszynopis
ks. Rzepa J, Kornecki M., Dzwony Diecezji Tarnowskiej, Kraków 2001
Strona internetowa: http://www.parafiabrzeznica.iap.pl/pl (dostęp 12.02.2021(
Strona internetowa: http://www.parafiabrzeznica.pl/cms//index.php

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł